Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
មានន័យ	mien ney	to mean	28/24

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing warmth — Cultural note

នៅខ្មែរ មានរដូវតែពីរប៉ុណ្ណោះ គឺរដូវប្រាំងនិងរដូវវស្សា។ ខែដែលក្ដៅជាងគេ គឺ ខែចេត្រនៃចន្ទគតិរបស់ខ្មែរ ដែលច្រើនតែត្រូវនឹងខែមេសានៃសុរិយគតិ។ ចន្ទគតិ មានន័យថា ដំណើរនៃព្រះចន្ទ រីឯ សុរិយគតិ មានន័យថា ដំណើរនៃព្រះអាទិត្យ។

Saying “I don’t understand” — Dialogue 1

បញ្ញា៖ お早う!
ធារី៖ ស្អីគេ បញ្ញា? និយាយអីគេហ្នឹង? ស្ដាប់អត់បានទេ។
បញ្ញា៖ ភាសាជប៉ុនហ្នឹងណា។
ធារី៖ (ចុះពាក្យមិញ)បានន័យថាម៉េច?
បញ្ញា៖ មានន័យថា / ប្រែថា អរុណសួស្ដី។

Asking “How do you write this?” — Dialogue 1

ពិសិដ្ឋ៖ វាសនា ស្គាល់ពាក្យថា និវាសដ្ឋាន អត់? មានន័យថាម៉េច?
វាសនា៖ ពាក្យអីគេ? សរសេរម៉េច?
ពិសិដ្ឋ៖ សរសេរអញ្ចេក។
វាសនា៖ និវាសដ្ឋាន? ដឹងតែ -ដ្ឋាន... -ដ្ឋាន សំដៅលើទីកន្លែង។ ឆែកវចនានុក្រមសិន។

Asking for help 1 — Cultural note

នៅផ្ទះម្ដាយទីទៃ នៅព្រៃម្ដាយតែមួយ — គឺជាសុភាសិតដែលជនជាតិខ្មែរតែងតែនិយាយ។
វាមានន័យថា ពេលនៅផ្ទះ យើងមានគ្រួសារផ្សេងៗគ្នាមែន តែពេលនៅក្រៅផ្ទះ យើងគួរជួយគ្នាទៅវិញទៅមកឲ្យដូចជាបងប្អូនបង្កើតគ្នាអីចឹងដែរ។

Expressing hunger — Cultural note

ឃ្លាន មានន័យថា មានអារម្មណ៍ចង់ញ៉ាំអ្វីមួយ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើអ្នកចង់និយាយថាអ្នកចង់ញ៉ាំអ្វីមួយឲ្យច្បាស់លាស់ ដូចជា នំប៉័ង ហេមប័រហ្គឹរ គុយទាវ ជាដើម អ្នកក៏អាចនិយាយថា ឃ្លាននំប៉័ង ឃ្លានហេមប័រហ្គឹរ ផងដែរ។ មនុស្សដែលឧស្សាហ៍ឃ្លានហើយញ៉ាំច្រើន គេហៅថា មនុស្សពូកែញ៉ាំ ឬ មេញ៉ាំ។

Indicating disagreement — Cultural note

ដូចនៅក្នុងវប្បធម៌ផ្សេងៗដែរ នៅខ្មែរ ការនិយាយបដិសេធចំពោះគំនិតរបស់នរណាម្នាក់ចំៗតែម្ដង គឺមិនសូវជាការគួរសមនោះទេ។ ពាក្យថា “ចេះភាសាការទូត” មានន័យថា ដឹងអំពីរបៀបនិយាយបដិសេធ ឬរិះគន់ឬបញ្ចុះបញ្ចូលគេដោយមិនធ្វើឲ្យគេអាក់អន់ស្រពន់ចិត្តឬចាប់កំហុសបាន។

Warning someone — Cultural note

ប្រជាជនខ្មែរជឿលើបុណ្យបាប។ នៅពេលធ្វើល្អនឹងបានបុណ្យ ហើយនៅពេលធ្វើអាក្រក់នឹងបានបាប។ ដូច្នេះពាក្យថា “ប្រាប់យកតែបុណ្យទេ” មានន័យថា អ្វីដែលគេកំពុងនិយាយប្រាប់គឺក្នុងបំណងល្អ ជាអំពើល្អ ដូច្នេះគួរតែស្ដាប់តាម ដើម្បីកុំឲ្យកើតមានកំហុសឬគ្រោះថ្នាក់។

Comparing or contrasting things 2 — Cultural note

អតិថិជនតែងគិតថាទំនិញដែលថ្លៃជាង ភាគច្រើនមានគុណភាពល្អជាង។ ប៉ុន្តែ នៅខ្មែរ មានពាក្យថា “ស៊ីប្រេន” គឺមានន័យថា ទំនិញនោះមានគុណភាពប្រហាក់ប្រហែលនឹងទំនិញផ្សេងទៀតដែរ តែដោយសារទំនិញនោះមានម៉ាកឬប្រេនដែលគេស្គាល់ច្រើន ទើបធ្វើឲ្យវាត្រូវលក់ក្នុងតម្លៃថ្លៃជាងទំនិញម៉ាកធម្មតា។

Complimenting someone — Cultural note

ពាក្យថា បញ្ជោរ មានន័យថា និយាយសរសើរនរណាម្នាក់អំពីអ្វីដែលមិនពិត ដូចជា មិនស្អាតក៏សរសើរថាស្អាត ។ល។ រីឯ អ្នកដែលចូលចិត្តស្ដាប់ពាក្យបញ្ជោរ គេហៅថាមនុស្សស៊ីជោរ។ ហើយក៏មានមនុស្សដែលនៅមុខសរសើរ នៅក្រោយនិយាយដើមដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក៏មានមនុស្សដែលមិនចេះសរសើរនរណា ទោះគេធ្វើបានល្អក៏ដោយ។

Asking “Do you have X?” — Cultural note

នៅពេលដែលធ្លាប់ទិញទំនិញដែលខ្លួនចង់បាននៅហាងណាមួយហើយពេញចិត្ត អតិថិជនច្រើនតែទៅទិញនៅទីនោះជាប្រចាំ ដែលភាសាសាមញ្ញហៅថា “ម៉ូយ”។ អ្នកលក់ច្រើនប្រើពាក្យថា “លក់យកម៉ូយ” មានន័យថា គេលក់ឲ្យអតិថិជនម្នាក់នោះក្នុងតម្លៃថោកជាពិសេស ដើម្បីឲ្យគាត់មកជួយទិញទៀតនៅពេលក្រោយ។

Asking “What is he doing?” — Cultural note

ការសួរថា “កំពុងធ្វើអីហ្នឹង [ឈ្មោះ/បង/អូន/ម៉ាក់ ជាដើម]?” គឺជាការផ្ដើមការសន្ទនាជាទូទៅ និងបង្ហាញភាពស្និទ្ធស្នាលមួយ។ ប៉ុន្តែ ពេលខ្លះ អ្នកអាចនឹងទទួលបានចម្លើយថា “មានអី”។ នេះមានន័យថា អ្នកឆ្លើយខ្ជិលឬមិនចង់ពន្យល់ប្រាប់យើងនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ចម្លើយបែបនេះមិនចាត់ទុកថាជាការមិនគួរសមអ្វីឡើយ។

Offering food or drinks and declining such an offer — Cultural note

ពាក្យថា “ហៅគួរសម” ជាពាក្យដែលខ្មែរចូលចិត្តប្រើក្នុងន័យលេងសើច។ វាមានន័យថា ការហៅនរណាម្នាក់មកញ៉ាំអ្វីមួយ គឺមិនមែនចង់ឲ្យម្នាក់នោះមកពិតប្រាកដនោះទេ គឺគ្រាន់តែជាការសម្ដែងការគួរសមតែប៉ុណ្ណោះ ព្រោះការដែលឃើញនរណាម្នាក់ពេលខ្លួនកំពុងញ៉ាំអ្វីមួយ គឺគួរតែបបួលគេមកញ៉ាំជាមួយជាការគួរសម ទោះជាដឹងថាអាហារមានតិច មិនអាចចែករំលែកឲ្យគេបានក៏ដោយ។

Asking for directions 1 — Cultural note

មាត់ជាផ្លូវ គឺជាពាក្យស្លោកដែលប្រជាជនខ្មែរឧស្សាហ៍ប្រើណាស់។ វាមានន័យថា នៅពេលយើងមិនដឹង ឬមិនយល់អ្វីមួយ យើងគប្បីសួរទៅអ្នកដទៃ ដើម្បីឲ្យគេបង្ហាញផ្លូវថាតើត្រូវទៅណាឬធ្វើអ្វីបន្ទាប់ទៀត។ ពាក្យស្លោកមួយទៀត គឺ ថោកអ្វីនឹងដៃ ថ្លៃអ្វីនឹងមាត់ មានន័យថា គ្រាន់តែសួរអ្នកដទៃអំពីអ្វីដែលខ្លួនមិនដឹង ឬមិនចេះ នឹងមិនធ្វើឲ្យអាប់ឱនកិត្តិយសឬខ្មាសគេអ្វីឡើយ។

Expressing anger — Cultural note

នៅខ្មែរ ពេលទៅផ្សារទិញទំនិញនៅពេលព្រឹក គេហាមមិនឲ្យតថ្លៃច្រើនឬសួរតម្លៃហើយមិនទិញ។ បើយើងធ្វើដូចនោះ អ្នកលក់នឹងខឹងហើយអាចស្ដីឲ្យ ព្រោះគេជឿថា ការលក់ដំបូងនៅពេលព្រឹក គឺសំខាន់ណាស់ បើពេលព្រឹកលក់មិនបាន នោះគឺលក់មិនដាច់មួយថ្ងៃពេញតែម្ដង។ គេប្រើពាក្យថា កៅឆាយ ជាពាក្យក្លាយពីចិន មានន័យថា ការទិញឬលក់នៅពេលចាប់ផ្ដើមដំបូង។

Expressing sorrow — Cultural notes

ប្រជាជនខ្មែរមានជំនឿលើព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយពាក្យមួយដែលគេចងចាំថាជាពាក្យសំដីរបស់ព្រះពុទ្ធនោះគឺ មានរូបមានទុក្ខ។ ពាក្យនេះមានន័យថា នៅពេលមនុស្សកើតមកគឺមានរូបរាង ហើយរូបរាងនេះមានតម្រូវការជាច្រើនដើម្បីចង់រស់រានឲ្យបានសប្បាយរីករាយ។ នៅពេលចំណង់នេះមិនបានសម្រេចដូចក្តីបំណង មនុស្សនឹងចាប់ផ្ដើមមានទុក្ខ។ ដូច្នេះ ព្រះពុទ្ធទូន្មានថាបំបាត់នូវការចង់បាន នោះនឹងមិនមានទុក្ខកើតឡើងឡើយ។

Talking about the taste of food 1 — Cultural note

នៅពេលមានអ្នកសួរអ្នកថាម្ហូបដែលគេធ្វើនោះឆ្ងាញ់អត់ អ្នកត្រូវប្រយ័ត្នក្នុងការនិយាយថាឆ្ងាញ់។ ព្រោះនៅពេលអ្នកនិយាយថា “ឆ្ងាញ់!” ឬ “ឆ្ងាញ់អា៎!” មានន័យថា ឆ្ងាញ់មែនទែនមិនកុហក។ តែបើអ្នកនិយាយថា “ឆ្ងាញ់តាស!” មានន័យថាឆ្ងាញ់ល្មម អ្នកសួរអាចគិតថាអ្នកកំពុងនិយាយកុហក។ ហើយបើអ្នកនិយាយថា “ឆ្ងាញ់តាស មានអី!” អ្នកសួរកាន់តែសង្ស័យថាអ្នកកំពុងនិយាយកុហក។

Going To The ATM (Sakanan) — 09

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៩ រូបភាពទី ៩ យើងឃើញថា នារីម្នាក់នោះ បានចុចទៅលើគ្រាប់ចុចពណ៌បៃតង អញ្ចឹងការចុចលើគ្រាប់ចុចពណ៌បៃតង បានន័យថាយើងយល់ព្រមទៅនឹងអ្វី ដែលម៉ាស៊ីនអេធីអឹមបានបង្ហាញ បានន័យថានារីម្នាក់នោះ គាត់យល់ព្រមដកប្រាក់ចំនួន ១៥០០ ដុល្លារ។ អញ្ចឹងគាត់ក៏បានចុចលើគ្រាប់ចុចពណ៌បៃតង ដោយមានន័យថាយល់ព្រម ដូច្នេះម៉ាស៊ីននឹងធ្វើការបញ្ចេញនូវប្រាក់ចំនួន ១៥០០ ដុល្លារ តាមតម្រូវការរបស់គាត់តែម្ដង បាទ បន្ទាប់ពីយើងយល់ព្រមហើយ។

Saying “I don’t understand” — Additional dialogue

កញ្ញា៖ ធារី លំហាត់នេះ 2 + 2 x 3 ម៉េចក៏ស្មើនឹង 8 អីចឹង? មិនមែនស្មើ 12 ទេហ?
ធារី៖ មើល! អូ បើមានសញ្ញាបូក ហើយសញ្ញាគុណអីចឹង យើងត្រូវធ្វើវិធីគុណមុន។
កញ្ញា៖ អត់យល់!
ធារី៖ មានន័យថា យើងត្រូវយក 2 គុណនឹង 3 មុន។ អីចឹងវាមិនស្មើនឹង 6? រួចហើយ បានយកទៅបូកនឹង 2 តាមក្រោយ។ អីចឹង 6 បូកនឹង 2 វាមិនស្មើនឹង 8?
កញ្ញា៖ អូ អីចឹងទេ! យល់ហើយ!

Expressing fatigue — Cultural note

ពាក្យខ្មែរមួយគឺ ហត់កាយ កុំឲ្យតែហត់ចិត្ត។ ហត់កាយ មានន័យថា អស់កម្លាំងខាងផ្លូវកាយ ដោយសារតែមានការងារច្រើនឬត្រូវទៅកន្លែងនេះកន្លែងនោះធ្វើឲ្យរវល់ខ្លាំង។ រីឯហត់ចិត្ត មានន័យថា មិនសូវចំណាយកម្លាំងកាយប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្តែ ដោយសារមានបញ្ហាខាងទំនាក់ទំនងមនុស្ស ឬការព្រួយបារម្ភជាច្រើន ធ្វើឲ្យចិត្តមិនអាចសប្បាយរីករាយបាន។ គេប្រើពាក្យនេះនៅពេលគេចង់និយាយថា គេសុខចិត្តរវល់និងប្រើកម្លាំងកាយច្រើន ប៉ុន្តែគេមិនចង់ទទួលការមិនសប្បាយចិត្ត មន្ទិល ឬការព្រួយបារម្ភអ្វីជាប់ក្នុងចិត្តនោះទេ។

Alms Round (Sakanan) — 00 Introduction

សួស្ដី នៅក្នុងរូបភាពនេះគឺយើងនឹងនិយាយអំពីការដាក់បាត្រលោក ឬក៏ការដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដែលយើងកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ដូច្នេះហើយព្រះពុទ្ធសាសនាគឺមានព្រះសង្ឃ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺយើងគោរពបូជាព្រះសង្ឃ បានន័យថាយើងចាត់ទុកព្រះសង្ឃ គឺជាមនុស្សដែលមានឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ យើងគោរពបូជា ហើយយើងតែងតែគោរពព្រះសង្ឃ ព្រោះថាព្រះសង្ឃគឺជាតំណាងនៃព្រះពុទ្ធ។ អញ្ចឹងជាទូទៅនៅពេលព្រឹក ព្រះសង្ឃតែងតែនិមន្តបិណ្ឌបាត បិណ្ឌបាតគឺមានន័យថានិមន្តដើររកចង្ហាន់ ដែល អ្នកដែលកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាតែងតែដាក់ចង្ហាន់ទៅដល់ព្រះសង្ឃ យើងហៅថាដាក់បាត្រ ឬក៏ហៅថារាប់បាត្រ។ អញ្ចឹងពេលព្រឹកឡើងព្រះសង្ឃតែងតែនិមន្តមកផ្ទះប្រជាជន ដែលនៅក្នុងភូមិ ឬក៏នៅក្នុងតាមផ្ទះនីមួយៗ ដើម្បីនិមន្តមកបិណ្ឌបាត អញ្ចឹងនរណាអ្នកណា ឬក៏ប្រជាជនណាដែលគាត់ចង់ដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ គាត់អាចដាំបាយ ឬក៏ធ្វើម្ហូប ដើម្បីរង់ចាំទទួលព្រះសង្ឃ និងដាក់បាត្រឲ្យព្រះសង្ឃ ដើម្បីឧទ្ទិសទៅដល់បងប្អូន ឬក៏ជីដូនជីតាដែលបានស្លាប់ទៅ។ អញ្ចឹងយើងដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ គឺយើង ដើម្បីយើងឧទ្ទិសទៅដល់បុព្វការីជន។