Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
បើ	baə	1. if, may be 2. although	85/64

Link to overview page
Link to dictionary

Asking “How do you write this?” — Additional dialogue 1

ពិសិដ្ឋ៖ ពន្ធធនាគារ? បានន័យថា គុក ហ្នឹងមែន? ម៉េចសរសេរអីចឹងវិញ?
វាសនា៖ បើមិនសរសេរអីចឹង សរសេរម៉េចវិញ?
ពិសិដ្ឋ៖ អត់មាន ធ អេ៎។ ពន្ធ ហើយ -នាគារ យកម៉ង។

Expressing love — Monologues 1

ការគិតក្នុងចិត្ត
តារា៖ នឹកនារីដល់ហើយ។ បើនារីបានម៉ោជាមួយខ្ញុំដែរ មិនដឹងសប្បាយចិត្តម៉េចទេ។
នារី៖ មិនដឹងបងតារាម៉េចហើយទេនៀក។ ទៅដល់ខេត្តនៅទេ? សូមឲ្យគាត់សុខសប្បាយ។

Expressing love — Song lyrics

បទចម្រៀង កំពង់ធំជំរុំចិត្ត
នេះគឺសំណាងយ៉ាងចំណាន ដែលវាសនាបាននាំឲ្យរូបខ្ញុំ ចាប់ចិត្តគិតផ្សងបំណងលើមុំ ឱកំពង់ធំថ្លើមជីវិត។
រៀមសូមសច្ចាចំពោះមុខអើយ មានភ្នំសន្ទុកជាសាក្សី បើខ្ញុំមិនស្មោះចំពោះស្រី សូមអ្នកប្រល័យខ្ញុំចោលទៅ។

Issuing a command — Cultural note

នៅប្រទេសជប៉ុន នៅពេលបញ្ជាគេ ហើយគេធ្វើតាម អ្នកបញ្ជានោះតែងតែប្រើពាក្យថា អរគុណ (ដែលគេបានធ្វើតាមការបញ្ជារបស់ខ្លួន)។ ប៉ុន្តែ នៅខ្មែរ បើអ្នកបញ្ជានោះជាមនុស្សស្និទ្ធស្នាល ដូចជាយាយតា ឪពុកម្ដាយ បងប្អូនបង្កើត ជាដើម ភាគច្រើនពួកគាត់មិនប្រើពាក្យថា អរគុណ នោះទេ។

Comparing or contrasting things 2 — Dialogue 2

ហាងលក់ទំនិញ
អតិថិជន៖ រកថ្នាំដុសធ្មេញ។
អ្នកលក់៖ មានតាសបង។ បងប្រើម៉ាកអីដែរ? បើម៉ាកនេះ ឥឡូវកំពុងតែប្រូម៉ូសិនទិញមួយថែមមួយ។ បើបងយកម៉ាកនេះ ចំណេញជាង។
អតិថិជន៖ ល្អប្រើអត់?
អ្នកលក់៖ ល្អប្រើដូចគ្នាតាសបង។ ឥឡូវគេប្រើម៉ាកហ្នឹងច្រើនជាងម៉ាកបងរក។

Saying “Have a good trip!” — Dialogue 1

សុផល៖ ស្រីខួច ស្អែកត្រូវទៅម៉ោងម៉ាន?
ស្រីខួច៖ ម៉ោងដប់ព្រឹក។
សុផល៖ បានអ្នកណាជូនទៅ?
ស្រីខួច៖ បងប្រុសជូនទៅ។
សុផល៖ កុំភ្លេចទិញរបស់ផ្ញើផងណា។ និយាយលេងទេ។ ទៅលេងឲ្យបានសប្បាយ។
ស្រីខួច៖ អរគុណ សុផល។ បើឃើញមានអីទំនង ចាំទិញមកផ្ញើ។

Remembering — Cultural note

នៅខ្មែរ នៅពេលឃើញមនុស្សម្នាក់ភ្លេចភ្លាំងច្រើន គេតែងចំអន់លក្ខណៈលេងសើចថា មនុស្សនោះចាស់ហើយ ឬក៏ មនុស្សនោះនិយាយខ្លួនឯងថា ខ្លួនចាស់ហើយ ភ្លេចភ្លាំងច្រើន។ និយាយលេងសើចម្យ៉ាងទៀតគឺ នៅពេលមនុស្សម្នាក់និយាយមុនពេលចេញដំណើរថា “មានភ្លេចអីទេហ្ន៎?” គេអាចនិយាយទៅវិញថា “បើភ្លេចម៉េចនឹកឃើញ?”។

Lying — Additional dialogue 2

តាមទាន់ជាន់កែង
ប្រធាន៖ ធារី ឥឡូវប្រាប់បងតាមត្រង់មើល។ រឿងពិតវាម៉េច?
ធារី៖ ខ្ញុំប្រាប់បងហើយៗតាស។ ដូចខ្ញុំប្រាប់បងអីចឹង។
ប្រធាន៖ អូនឯងកុហកឲ្យសមតិចទៅ។ ភស្តុតាងនៅនឹងមុខហើយ ប្រុងកុហកដល់ពេលណាទៀត? បើមិនចង់ឲ្យគេដឹង កុំធ្វើ។

Saying “Have a good trip!” — Additional dialogue

កូនស្រី៖ ម៉ាក់ ខ្ញុំទៅហើយណា។ ចាំជួបគ្នា ២ អាទិត្យទៀត។
ម្ដាយ៖ ទៅចុះកូន។ ម៉ាក់ជូនពរកូនឲ្យសុខសប្បាយតាមផ្លូវ សំណាងល្អ ជោគជ័យ ណាកូន។ បើមានការអី ទាក់ទងមកផ្ទះ ឬក៏ទាក់ទងទៅមិត្តភក្តិនៅហ្នុងឲ្យគេជួយណាកូន។
កូនស្រី៖ ដឹងហើយ ម៉ាក់។ ម៉ាក់ឯងសុខសប្បាយដែរណា។

Excusing oneself — Dialogue 2

កន្និកា៖ ធារី ចេញពីធ្វើការ ទៅញ៉ាំអីជុំគ្នាអី? វឌ្ឍនៈទៅដែរតាស។
ធារី៖ ញ៉ាំអីជុំគ្នាអ៎? អឹម ... ល្ងាចហ្នឹង ខ្ញុំរៀងរវល់នៅផ្ទះតិច។ ចាំង៉ៃក្រោយទៅណា។
កន្និកា៖ ធារី បបួលម្ដងណាក៏រវល់ដែរ។
ធារី៖ បើឆ្លៀតបាន ខ្ញុំចង់ទៅដែរហ្នឹង។
កន្និកា៖ មានអី ថាលេងតាស។

Admonishing someone / saying “Don’t do this!” — Dialogue 1

រតនា៖ នែ អាអូន! ម៉េចឯងទៅធាក់ឆ្កែអីចឹង? វាធ្វើអីឯង? វាដើរសុខៗសោះ។
សុវណ្ណ៖ ខ្ញុំធាក់វាលេងតាស ពូ។
រតនា៖ ចុះបើមានគេធាក់ឯងវិញ ឈឺអត់? សាកឲ្យគេធាក់មើល។ អត់ការងារធ្វើមែន? កុំធ្វើអីចឹងទៀតអា៎។ គង់តែង៉ៃណាមួយ ឆ្កែខាំឲ្យដឹងខ្លួនម្ដង។

Consoling someone — Dialogue 2

ប្រឡងធ្លាក់
ម្ដាយ៖ ម៉េចហើយកូន?
កូន៖ ធ្លាក់បាត់ហើយម៉ាក់។
ម្ដាយ៖ មិនអីទេ។ ប្រឡងទៅស្រុកក្រៅ មិនងាយឯណា។ គេធ្លាក់ម៉ាគំនរ។ ចាំប្រឡងលើកក្រោយទៀតទៅ។
កូន៖ ស្ដាយអា៎ម៉ាក់។ ខំប្រឡងជាប់ដល់សម្ភាសន៍ហើយ។
ម្ដាយ៖ ស្ដាយចេះតែស្ដាយហើយ តែធ្វើម៉េចបើអីចឹងហើយ។ មិនអីទេ នៅមានឱកាសផ្សេងៗទៀតដែរតាស។

Lying — Additional dialogue 1

ខ្ចីប្រាក់
វិច្ឆិកា៖ ធារី គិតម៉េចហើយ? រឿងខ្ញុំចង់ខ្ចីលុយធារីយកទៅដោះស្រាយម៉ារយៈនោះ។
ធារី៖ ខ្ញុំអត់មានលុយអេ៎ឥឡូវ។ ទើបតែឲ្យគេខ្ចីដែរ ហើយឥឡូវលុយជាប់នៅគេបាត់ហើយ អត់ទាន់បានម៉ោវិញផង។
វិច្ឆិកា៖ អត់អីអេ៎អីចឹង។ បើធារីនិយាយអីចឹងហើយ។ គិតក្នុងចិត្ត៖ វាមិនដែល។ កុហកស្រស់ៗម៉ង។

Expressing sorrow — Dialogue 1

បាត់បង់សត្វចិញ្ចឹម
ចរណៃ៖ ផានិត ម៉េចហ្នឹង? មុខស្រពោនម៉េះ?
ផានិត៖ ខ្ញុំនឹកឆ្មាខ្ញុំ។ វាទើបតែងាប់ទៅម៉ានង៉ៃមុនហ្នឹង។ ពេលអត់ពីវាទៅ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាអផ្សុកមែនទែន ព្រោះធ្លាប់លេងជាមួយវារហូត។ បើដឹងថាចិញ្ចឹមសត្វ ត្រូវពិបាកចិត្តខ្លាំងពេលវាងាប់ទៅអីចឹង ខ្ញុំអត់ចិញ្ចឹមទេ។ ឈប់ចិញ្ចឹមសត្វអីទាំងអស់ម៉ងចាប់ពីង៉ៃនេះតទៅ។

Expressing pain — Cultural note

ជនជាតិខ្មែរមួយចំនួនជឿថា នៅពេលមុតដៃ ត្រូវយកសំបុកពីងពាងមកបិទនៅនឹងមុខរបួស ទើបអាចឃាត់ឈាមបានលឿន។ ប៉ុន្តែ បើតាមវិជ្ជាពេទ្យ សំបុកពីងពាងកខ្វក់ណាស់ អាចធ្វើឲ្យឆ្លងមេរោគចូលទៅក្នុងមុខរបួស។ អញ្ចឹងហើយ មិនគួរយកសំបុកពីងពាងមកបិទនៅនឹងមុខរបួសមុតដែលកំពុងចេញឈាមនោះទេ។ គឺត្រូវលាងនឹងទឹកឲ្យស្អាតសិន រួចហើយប្រើអាល់កុលដើម្បីសម្លាប់មេរោគ។

Calming someone down — Additional dialogue

លីដា៖ សុគន្ធ ប្រញាប់ទៅណាហ្នឹង? ស្លន់ស្លោម៉េះ?
សុគន្ធ៖ ខ្ញុំត្រូវទៅជួបគេបង។ យឺតម៉ោងហើយ ឥឡូវកុំព្យូទ័រគាំងទៀត។ យ៉ាប់ម៉ង។
លីដា៖ តែបិទតាសអី? ចាំបងជួយបិទកុំព្យូទ័រឲ្យក៏បាន។ បើមើលទៅយឺតហើយ តេប្រាប់គេតិចទៅ គេមិនខឹងអីទេ។
សុគន្ធ៖ បាទបង អរគុណ។ អីចឹងបងជួយបិទកុំព្យូទ័រឲ្យខ្ញុំផងណា។ ខ្ញុំទៅហើយ។

Expressing anger — Cultural note

នៅខ្មែរ ពេលទៅផ្សារទិញទំនិញនៅពេលព្រឹក គេហាមមិនឲ្យតថ្លៃច្រើនឬសួរតម្លៃហើយមិនទិញ។ បើយើងធ្វើដូចនោះ អ្នកលក់នឹងខឹងហើយអាចស្ដីឲ្យ ព្រោះគេជឿថា ការលក់ដំបូងនៅពេលព្រឹក គឺសំខាន់ណាស់ បើពេលព្រឹកលក់មិនបាន នោះគឺលក់មិនដាច់មួយថ្ងៃពេញតែម្ដង។ គេប្រើពាក្យថា កៅឆាយ ជាពាក្យក្លាយពីចិន មានន័យថា ការទិញឬលក់នៅពេលចាប់ផ្ដើមដំបូង។

Consoling someone — Additional dialogue

កុសល៖ ថី? ស្រីពេជ្រ ដូចអត់សប្បាយចិត្ត។
ស្រីពេជ្រ៖ ត្រូវគេស្ដីឲ្យ សប្បាយចិត្តម៉េចកើត?
កុសល៖ បើយើងធ្វើខុស គេស្ដីឲ្យ យើងទទួលយក ហើយកែទៅ។ មានអ្នកណាដែលថាមិនដែលខុស។ បើខុសហើយ អត់មានអ្នកជួយប្រាប់ អាហ្នឹងបានពិបាក។ តែបើគេស្ដីឲ្យអត់មានហេតុផល យើងស្ដាប់ចូលត្រចៀកម្ខាងចេញត្រចៀកម្ខាងទៅ។ កុំខ្វល់ ហើយមិនបាច់យកខួរក្បាលទៅគិត ឬទៅឈឺចាប់ជាមួយទេ។

Lying — Dialogue 2

ប្រធាន៖ វិច្ឆិកា អូនឯងផ្ញើឯកសារតាមអ៊ីម៉ែលទៅឲ្យភ្ញៀវម្សិលមិញនៅ?
វិច្ឆិកា៖ ភ្ញៀវម្សិលមិញអ៎បង? ខ្ញុំផ្ញើទៅហើយតាស។
ប្រធាន៖ ចេះតែនិយាយម៉ង។ គេទើបតែតេមកបងសួរថាម៉េចក៏អត់ទាន់ឃើញទាក់ទងទៅគេទៀត គេកំពុងប្រញាប់។
វិច្ឆិកា៖ អូ ខ្ញុំទៅឆែកមើលម្ដងទៀតសិន។ ខ្ញុំច្រឡំហើយអីចឹង។
ប្រធាន៖ បើមិនច្បាស់កុំនិយាយ។ កុហកមុខកុហកក្រោយ បងអត់ចូលចិត្តអេ៎។

Talking about the taste of food 2 — Dialogue 1

ធីតា៖ រតនា ម៉េចដែរ ម្ហូបខ្ញុំធ្វើ? ឆ្ងាញ់អត់?
រតនា៖ មានអី ធីតា ឆ្ងាញ់ដែរតាស។
ធីតា៖ សុភា ម៉េចដែរ ត្រូវមាត់អត់?
សុភា៖ ដូចរៀងប្រៃបន្តិច តែមានអី ញ៉ាំបានតាស។
ធីតា៖ ប្រៃអ៎? ប្រហែលខ្ញុំដាក់អំបិលជ្រុលតិចហើយ។ បើញ៉ាំអត់បានកុំញ៉ាំអីណា។ ញ៉ាំអីផ្សេងវិញទៅ។
សុភា៖ មានអី ញ៉ាំបានតាស។ មិនមែនអត់ឆ្ងាញ់ដល់ថ្នាក់ញ៉ាំអត់បានណា៎។