Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ដឹងខ្លួន	dəŋ kluən	1. to understand, comprehend, feel, realize, imagine, conceive 2. to be aware, be conscious, be alert	13/9

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing fear — Cultural note

នៅខ្មែរ មានអបិយជំនឿជាច្រើន ហើយប្រជាជនមួយចំនួនធំជឿថាមានខ្មោច ព្រាយ បីសាច អារក្សអ្នកតា វត្ថុស័ក្ដិសិទ្ធិ។ ពួកគេខ្លាចបារមីអរូបីទាំងនោះ ក្រែងពួកគេធ្វើលើសលស់ដោយមិនដឹងខ្លួន។ ពួកគេខ្លាចត្រូវអំពើ ខ្លាចបាប ខ្លាចត្រូវគេដាក់បណ្ដាសា ខ្លាចឆុង ។ល។

Expressing sleepiness — Cultural note

ក្រោយពេលញ៉ាំបាយថ្ងៃត្រង់រួច មនុស្សមួយចំនួនមានអារម្មណ៍ងងុយគេង ដែលគេហៅថា ពុលបាយ។ ការគេងរយៈពេលខ្លីនៅពេលថ្ងៃហៅថា គេងថ្ងៃ។ អ្នកខ្លះប្រើពាក្យថា សម្ងំ សំដៅលើការគេងមិនឲ្យលក់ខ្លាំងពេក គឺគ្រាន់តែទម្រេតខ្លួននិងបិទភ្នែកដើម្បីសម្រាក ប៉ុន្តែនៅដឹងខ្លួន។

Admonishing someone / saying “Don’t do this!” — Dialogue 1

រតនា៖ នែ អាអូន! ម៉េចឯងទៅធាក់ឆ្កែអីចឹង? វាធ្វើអីឯង? វាដើរសុខៗសោះ។
សុវណ្ណ៖ ខ្ញុំធាក់វាលេងតាស ពូ។
រតនា៖ ចុះបើមានគេធាក់ឯងវិញ ឈឺអត់? សាកឲ្យគេធាក់មើល។ អត់ការងារធ្វើមែន? កុំធ្វើអីចឹងទៀតអា៎។ គង់តែង៉ៃណាមួយ ឆ្កែខាំឲ្យដឹងខ្លួនម្ដង។

Pickpocket (Sakanan) — 08

ចូលដល់រូបភាពទី ៨ នៅក្នុងរូបភាពទី ៨ យើងឃើញថា មានដៃមួយ បាទ [ដៃជាអ្នក] ជាដៃរបស់អ្នកដទៃនោះទេ បានលូកយក[...]កាបូបចេញពីហោប៉ៅរបស់គាត់ ដោយបុរសម្នាក់នោះពុំបានដឹងនោះទេ អញ្ចឹងការលូកយកសម្ភារៈរបស់អ្នកដទៃ ដោយមិនមានការអនុញ្ញាតពីអ្នកដទៃ គេហៅថាលួច អញ្ចឹងបានន័យថា មានមនុស្សម្នាក់ទៀត កំពុងតែលួចកាបូបរបស់បុរសម្នាក់នោះ ដោយបុរសម្នាក់នោះពុំបានដឹងខ្លួនថា មានគេយកកាបូបលុយរបស់គាត់នោះទេ អញ្ចឹងអ្នកដែលលួចយើងហៅថាចោរ ដូច្នេះហើយ ប្រសិនបើយើងទៅយករបស់គេ ឬក៏សម្ភារៈអ្នកដទៃ ឬក៏ទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ ដោយម្ចាស់របស់នោះ មិនបានអនុញ្ញាតទេ គឺយើងហៅអ្នកដែលយកនោះហៅថាចោរ ដែលចោរគឺលួចរបស់អ្នកដទៃ អញ្ចឹងមានមនុស្សម្នាក់កំពុងតែលួចកាបូបរបស់បុរសម្នាក់នោះ ពីក្នុងហោប៉ៅរបស់បុរសម្នាក់នោះ ដោយសារតែបុរសម្នាក់នោះ គាត់រវល់តែចុចទូរស័ព្ទលេងជាមួយមិត្តភក្តិ ដូច្នេះគាត់ពុំបានចាប់អារម្មណ៍ថា មាននរណាម្នាក់កំពុងតែយកកាបូបលុយរបស់គាត់នោះទេ។

Hospital (Sakanan) — 10

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១០ នៅក្នុងរូបភាពទី ១០ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីបុរសម្នាក់នោះមកដល់មន្ទីរពេទ្យហើយ ក្រុមគ្រូពេទ្យក៏បានសែងបុរសម្នាក់នោះចេញពីឡានពេទ្យ អញ្ចឹងដោយសារតែនៅក្នុងឡានពេទ្យអត់មានឧបករណ៍សង្គ្រោះគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ដូច្នេះគេត្រូវសែងបុរសម្នាក់នោះចេញពីឡានពេទ្យ ដោយដាក់នៅលើគ្រែរុញមួយ អញ្ចឹងគេដាក់គាត់នៅលើគ្រែរុញ ហើយមានអ្នកគ្រូពេទ្យម្នាក់ គាត់រុញគ្រែ រុញគ្រែរបស់បុរសនោះចូលទៅក្នុងបន្ទប់ព្យាបាល អញ្ចឹងយើងឃើញអម្បាញ់មិញនៅពេលដែលទៅជួយសង្គ្រោះនៅកន្លែងកើតហេតុ គ្រូពេទ្យគឺជាមនុស្សប្រុស ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលមកដល់មន្ទីរពេទ្យ យើងឃើញថាមានអ្នកគ្រូពេទ្យស្រី អ្នកគ្រូពេទ្យស្រី ដើម្បីចាំជួយព្យាបាល អញ្ចឹងគាត់បានដាក់ឲ្យបុរសម្នាក់នោះគេងទៅលើគ្រែរុញមួយ សែងបុរសម្នាក់នោះ[គឺ]ឲ្យគេងទៅលើគ្រែរុញ ហើយអ្នកគ្រូពេទ្យស្រីនោះបានរុញបុរសម្នាក់នោះចូលទៅក្នុងបន្ទប់ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះ ឬក៏ដើម្បីព្យាបាល អញ្ចឹងដោយសារតែបុរសម្នាក់នោះគាត់ឈឺខ្លាំង ដូច្នេះគាត់អត់អាចដឹងខ្លួនបានទេ គាត់អត់អាចដើរខ្លួនឯងបានទេ ដែលគាត់កំពុងតែឈឺជើងយ៉ាងខ្លាំង និងឈឺខ្លួនគាត់យ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែគាត់ដួលម៉ូតូបោកទៅនឹងថ្នល់ ដោយសារតែគាត់ជិះម៉ូតូលឿនពេក។

Pickpocket (Sakanan) — 18

បន្ទាប់មកទៀត នៅក្នុងរូបភាពទី ១៨ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៨ បុរសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានទូរស័ព្ទទៅរកមិត្តភក្តិរបស់គាត់ អញ្ចឹងគាត់បានទាញទូរស័ព្ទចេញពីហោប៉ៅ ម្ដងនេះគាត់ពុំបានចុចទូរស័ព្ទលេងបណ្ដាញ[...]សង្គម ឬក៏ហ្វេសប៊ុក ឬក៏ឆាតទៅមិត្តភក្តិរបស់គាត់ទៀតនោះទេ ប៉ុន្តែគាត់បានយកទូរស័ព្ទមក ដើម្បីនិយាយទៅកាន់មិត្តភក្តិរបស់គាត់ គាត់បានទូរស័ព្ទទៅកាន់មិត្តភក្តិរបស់គាត់ ហើយរៀបរាប់អំពីរឿងរ៉ាវដែលចោរលួចកាបូបលុយរបស់គាត់ ដោយគាត់រៀបរាប់បណ្ដើរ ធ្វើកាយវិការបណ្ដើរ អញ្ចឹងគាត់បានលើកដៃឡើង ហើយគាត់បាននិយាយ ហាមាត់និយាយ ដោយពិពណ៌នាទៅលើអ្វីដែលបានកើតឡើងចំពោះគាត់ ដូចជាគាត់ឈរចុចទូរស័ព្ទនៅក្នុងរថភ្លើង ពេលនោះមានចោរមួយ គាត់ក៏បានលូកចូលក្នុងហោប៉ៅក្រោយរបស់គាត់ ដើម្បីដកយកកាបូបរបស់គាត់ចេញពីហោប៉ៅ អញ្ចឹងនៅពេលដែលចោរដកចេញ ដកកាបូបចេញពីហោប៉ៅគាត់ពុំបានដឹងខ្លួននោះទេ ដូច្នេះហើយទើបធ្វើឲ្យគាត់បាត់កាបូបលុយ អញ្ចឹងគាត់បានខលទៅប្រាប់មិត្តភក្តិរបស់គាត់ថាគាត់បានបាត់កាបូបលុយ ហើយដើម្បីឲ្យមិត្តភក្តិរបស់គាត់មកជួយគាត់ ដើម្បីទិញសំបុត្ររថភ្លើងថ្មី ដើម្បីអាច ឲ្យគាត់បន្តដំណើរទៅខាងមុខទៀត អញ្ចឹងលុះត្រាតែគាត់មានសំបុត្ររថភ្លើងថ្មី ទើបគាត់អាចដើរឆ្លងកាត់ផ្លូវដើរដែលមានរបាំងនោះបាន ដូច្នេះហើយគាត់ខលទៅមិត្តភក្តិរបស់គាត់ ដើម្បីស្វែងរកជំនួយ ឲ្យមិត្តភក្តិរបស់គាត់ទិញសំបុត្ររថភ្លើងមួយឲ្យគាត់ ដើម្បីឆ្លងកាត់របាំងម៉ាស៊ីនរបាំងផ្លូវនោះ ដើម្បីឲ្យគាត់ធ្វើដំណើរទៅមុខទៀតបាន។

Going To Bed (Sakanan) — 16

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១៦ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៦ នៅពេលដែលគាត់គេង អញ្ចឹងជាទូទៅ នៅពេលដែលយើងគេង គឺយើងគេងលក់ គឺយើងអត់ដឹងខ្លួនទេ ក៏ប៉ុន្តែក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់ប្រហែលជាគិតរឿងផ្សេងៗច្រើនពេកពីថ្ងៃ ឬក៏គាត់បានមើលអ្វីផ្សេងៗ ដូច្នេះវាធ្វើឲ្យគាត់យល់សប្តិឃើញយក្ស។ អញ្ចឹងនៅពេលដែលគាត់កំពុងតែគេងលក់នោះ គឺធ្វើឲ្យគាត់យល់សប្តិឃើញយក្ស ដែលយក្សនោះគឺ យើងឃើញនៅក្នុងនេះ រូបភាពទី ១៦ គឺមានមុខមាត់អាក្រក់ ដែលយក្សនោះគឺមានមុខពណ៌បៃតង ហើយមានចង្កូមពីរវែងៗ លៀនចេញតាមមាត់មក អញ្ចឹងយក្សគឺមានត្រចៀកខុសពីមនុស្សយើង គឺមានមុខមាត់គួរឲ្យខ្លាច ដោយយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺវាមានមុខពណ៌បៃតង មានត្រចៀកស្រួច ហើយភ្នែករបស់វាគឺធំៗ ចង្កូមវែងៗ ហើយចង្កូមវាគឺលៀនចេញតាមភ្នែក តាមមាត់។ អញ្ចឹងយើងឃើញយក្សគឺមានពាក់មួកមួយ ឬក៏ពាក់មកុដ ដែលជាមកុដសម្រាប់យក្សពាក់ អញ្ចឹងយក្សគឺមានមុខមាត់អាក្រក់ អញ្ចឹងប្រហែលជាគាត់គិតរឿងផ្សេងៗពីថ្ងៃ ដូច្នេះធ្វើឲ្យគាត់យល់សប្តិអាក្រក់ ដោយសារតែយក្សគឺជាមនុស្សអាក្រក់ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយល់សប្តិឃើញយក្ស គឺបានន័យថាគាត់កំពុងតែយល់សប្តិអាក្រក់។ ក៏ប៉ុន្តែដោយសារតែគាត់អស់កម្លាំងខ្លាំង និងគាត់ងងុយគេងខ្លាំងពេក ដូច្នេះគាត់មិនបានភ្ញាក់ដឹងខ្លួន ដោយសារតែការយល់សប្តិឃើញយក្សនោះទេ។ អញ្ចឹងគាត់នៅតែបន្តគេងលង់លក់នៅលើគ្រែ នៅក្នុងបន្ទប់គេងរបស់គាត់ ជាបន្តទៀត ទោះបីជាគាត់យល់សប្តិឃើញយក្សក៏ដោយ ក៏គាត់អត់ភ្ញាក់ដែរ។ អញ្ចឹងបានន័យថាក្មេងប្រុសម្នាក់នេះ គឺគាត់អស់កម្លាំងខ្លាំង ដូច្នេះហើយទើបគាត់យល់សប្តិឃើញយក្សក៏គាត់នៅតែបន្តគេង នៅតែបន្តដំណេករបស់គាត់ ឬក៏គាត់គេងបន្តយ៉ាងលង់លក់ យ៉ាងស្កប់ស្កល់។

Hospital (Sakanan) — 13

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ ដោយសារតែបុរសម្នាក់នោះ គាត់មានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរនៅនឹងជើងរបស់គាត់ ដោយសារតែគាត់ប៉ះទង្គិចធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារតែជើងរបស់គាត់ត្រូវប៉ះទង្គិចធ្ងន់ធ្ងរ ដូច្នេះក្រុមគ្រូពេទ្យក៏បានព្យួរសេរ៉ូមថ្នាំសន្លប់ឲ្យគាត់។ អញ្ចឹងបុរសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានសន្លប់នៅពេលដែលគាត់ត្រូវសេរ៉ូមថ្នាំសន្លប់នោះ។ ដូច្នេះហើយក្រុមគ្រូពេទ្យក៏ចាប់ផ្ដើមធ្វើការវះកាត់ជើងរបស់គាត់ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ នេះ យើងឃើញបុរសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានសន្លប់ ក៏ប៉ុន្តែដៃរបស់គាត់នៅតែព្យួរសេរ៉ូមដដែល ព្រោះដើម្បីឲ្យប្រាកដថា ការវះកាត់ជោគជ័យ បុរសម្នាក់នោះនៅមិនទាន់ដឹងខ្លួន ដូច្នេះគឺគេត្រូវដាក់ថ្នាំសេរ៉ូមសន្លប់ឲ្យគាត់នៅពេលដែលគេកំពុងតែវះកាត់ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញគ្រូពេទ្យម្នាក់ គាត់កំពុងតែកាន់កាំបិតនិងកន្ត្រៃ ហើយវះកាត់ជើងបុរសម្នាក់នោះកន្លែងដែលមានរបួស អញ្ចឹងមាន ការវះកាត់គឺមានគ្រូពេទ្យចំនួនពីរ ដែលគ្រូពេទ្យមួយទៀតគឺជាជំនួយការ អញ្ចឹងជំនួយការគ្រូពេទ្យតែងតែកាន់ឧបករណ៍នៅក្បែរគ្រូពេទ្យជានិច្ច ដើម្បីយកឧបករណ៍ដែលគ្រូពេទ្យត្រូវការយកមកឲ្យលោកគ្រូពេទ្យធ្វើការវះកាត់ជើង អញ្ចឹងនៅក្នុងនេះ គឺយើងឃើញម៉ូនីទ័រឬក៏អេក្រង់ទូរទស្សន៍នោះ កំពុងតែលោតចង្វាក់បេះដូងរបស់បុរសម្នាក់នោះ ដោយសារតែគេដាក់ថ្នាំសន្លប់ឲ្យគាត់ ដូច្នេះក្រុមគ្រូពេទ្យត្រូវការវាស់ចង្វាក់បេះដូងរបស់បុរសម្នាក់នោះជានិច្ច ដើម្បីឲ្យប្រាកដថាគាត់អាចនៅដឹងខ្លួននៅឡើយ គាត់មិនទាន់បាត់បង់ជីវិត អញ្ចឹងគាត់ធ្វើការវះកាត់ជើងរបស់បុរសម្នាក់នោះ ដើម្បីយកកម្ទេចកម្ទីចេញ ឬក៏ដើម្បីធ្វើការព្យាបាលឆ្អឹងរបស់គាត់ដែលបានបាក់ បន្ទាប់ពីការវះកាត់ហើយ គឺក្រុមគ្រូពេទ្យត្រូវការដេរផ្ចិតមុខរបួសឡើងវិញ អញ្ចឹងដើម្បីកុំឲ្យបុរសម្នាក់នោះមានការឈឺចាប់ នៅពេលដែល ក្នុងការវះកាត់ក៏ដូចជានៅក្នុងពេលដែលដេរមុខរបួសនោះឲ្យជិតវិញ ដូច្នេះបុរសម្នាក់នោះត្រូវបានគេដាក់ថ្នាំសន្លប់នៅក្នុងសេរ៉ូមរបស់គាត់ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺបុរសម្នាក់នោះ គាត់សន្លប់អត់ដឹងខ្លួនទេ បានន័យថាអត់ដឹងថាក្រុមគ្រូពេទ្យកំពុងតែធ្វើការវះកាត់នោះទេ។

Hospital (Sakanan) — 12

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១២ រូបភាពទី ១២ បុរសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានបើកភ្នែកនៅពេលដែលក្រុមគ្រូពេទ្យគាត់បានព្យួរសេរ៉ូមហើយ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះយើងឃើញគាត់កំពុងតែគេងនៅលើគ្រែពេទ្យ ដោយគ្រែនោះគឺយើងអាចបត់បាន អញ្ចឹងយើងឃើញនៅជើង នៅផ្នែកខាងក្រោម គឺយើងឃើញត្រង់ធម្មតា ប៉ុន្តែផ្នែកខាងលើចាប់ពីចង្កេះដល់ក្បាល គឺយើងឃើញខ្ពស់ជាងខាងក្រោមបន្តិច គឺដើម្បីឲ្យគាត់ងាយស្រួលគេង អញ្ចឹងគេធ្វើបែបនេះដើម្បីឲ្យគាត់ងាយស្រួលគេង ហើយយើងឃើញគាត់ឈឺជើងរបស់គាត់យ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែគាត់ដួលបោកទៅនឹងថ្នល់ ហើយជើងរបស់គាត់បានប៉ះទង្គិចខ្លាំង ដូច្នេះគាត់ឈឺជើងយ៉ាងខ្លាំង ហើយនៅក្បែរគ្រែរបស់គាត់គេងយើងឃើញមានទូរទស្សន៍ចំនួនមួយ ដែលទូរទស្សន៍នោះគឺជាឧបករណ៍សម្រាប់វាស់ចង្វាក់បេះដូង អញ្ចឹងពេលខ្លះប្រសិនបើយើងធ្ងន់ធ្ងរ អ្នកជំងឺនោះធ្ងន់ធ្ងរ គឺគេត្រូវវាស់ចង្វាក់បេះដូងជានិច្ច ព្រោះដើម្បីឲ្យប្រាកដថាអ្នកជំងឺនោះ គាត់ ចង្វាក់បេះដូងរបស់គាត់នៅដើរ ដូច្នេះគាត់អាចនៅមានជីវិតរស់នៅ ក៏ប៉ុន្តែពេលខ្លះប្រសិនបើចង្វាក់បេះដូងលែងដើរ ទូរទស្សន៍នោះក៏លែងលោតអំពីចង្វាក់បេះដូង អញ្ចឹងបានន័យថាអ្នកជំងឺអាចបាត់បង់ជីវិត ឬក៏អាចស្លាប់បាន។ ដូច្នេះហើយនៅពេលដែលសង្គ្រោះបន្ទាន់ ក្រុមគ្រូពេទ្យតែងតែវាស់ចង្វាក់បេះដូងរបស់អ្នកជំងឺជានិច្ច ដើម្បីឲ្យប្រាកដថាអ្នកជំងឺគឺនៅរស់ ហើយយើងឃើញនៅក្បែរជាប់គ្រែរបស់គាត់គឺជាបង្គោលមួយ បង្គោលនោះគឺសម្រាប់ព្យួរដបសេរ៉ូម បានន័យថាគាត់កំពុងតែព្យួរសេរ៉ូម ដើម្បីបំបាត់ការឈឺចាប់ អញ្ចឹងសេរ៉ូមនេះអាចជាសេរ៉ូមថ្នាំស្ពឹក ឬក៏អាចជាសេរ៉ូមថ្នាំសន្លប់ ដោយសារតែគាត់មានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដូច្នេះពេលខ្លះពេទ្យគាត់អាចធ្វើការវះកាត់ អញ្ចឹងដើម្បីកុំឲ្យមានការឈឺចាប់នៅពេលការវះកាត់ គេអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំស្ពឹក គឺថ្នាំម្យ៉ាងដែលធ្វើឲ្យយើងលែងមានអារម្មណ៍ថាឈឺ បានន័យថានៅពេលដែលយើងចាក់ថ្នាំស្ពឹកហើយ គឺកន្លែងដែលយើងចាក់ថ្នាំ គឺលែងមានអារម្មណ៍ថាឈឺ ទោះបីជាគេយកកាំបិត ឬក៏ម្ជុលមកវះ ឬក៏កាំបិតមកវះក៏ដោយ គឺយើងអត់មានអារម្មណ៍ថាឈឺដែរ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើធ្ងន់ធ្ងរ ឬក៏គាត់ការវះកាត់នោះធំ គឺគេត្រូវប្រើថ្នាំសន្លប់ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងត្រូវថ្នាំសន្លប់ គឺយើងសន្លប់អត់ដឹងខ្លួនទេ ដូច្នេះគេអាចធ្វើការវះកាត់បានដោយយើងអត់សូវឈឺ ដោយយើងអត់ដឹងខ្លួនថាឈឺនោះទេ។