Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
កន្ទុយ	kɑntuy	1. tail 2. end, tip 3. clf. for fish	15/7

Link to overview page
Link to dictionary

Calming someone down — Cultural note

“គោដំបៅខ្នង ក្អែកហើររំលង រំសាយកន្ទុយ” ជាពាក្យស្លោកដែលខ្មែរប្រើញឹកញាប់ សំដៅលើអ្នកដែលកំពុងលាក់បាំងនូវអ្វីដែលខ្លួនបានធ្វើខុស (គោ) ហើយខ្លាចគេចាប់កំហុសខ្លួនបាន (ដំបៅ) ដូច្នេះឆាប់ភ័យឬងាយប្រតិកម្ម (រំសាយកន្ទុយ) ទៅនឹងសំដីឬអាកប្បកិរិយារបស់អ្នកដទៃ (ក្អែក)។

Boats (Sakanan) — 12 Canoe or rowing boat

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១២ រូបភាពទី ១២ យើងឃើញថា មានប្រភេទទូកជាច្រើន ដែលធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹក អញ្ចឹងនៅក្នុងការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹក គឺយើងមានមធ្យោបាយជាច្រើន ដូចជានៅក្នុងរូបភាពទី ១២ នេះ បុរសម្នាក់ គាត់កំពុងតែអុំទូក អញ្ចឹង[មាន]ទូកមានប្រភេទជាច្រើន ដូចជាទូកអុំ ទូកចែវជាដើម ដែលទូកអុំនេះគឺយើងប្រើ[ច្រវា] យើងឃើញបុរសម្នាក់នេះ គាត់កំពុងតែអង្គុយ ហើយដៃរបស់គាត់ទាំងពីរកំពុងតែកាន់[ច្រវា] ដើម្បីចែវទូក អញ្ចឹងគាត់ចែវចុះឡើងៗ ដោយកាយទឹក ដើម្បីឲ្យទូកទៅមុខ ដែលយើងឃើញរូបភាពនេះ គឺដៃបុរសម្នាក់នេះ គាត់កំពុងតែបោះត្រង់ទៅមុខ ហើយកាន់[ច្រវា] ដែល[ច្រវា] កន្ទុយ[ច្រវា]នៅក្នុងទឹក គល់[ច្រវា]ដែលគាត់កំពុងតែកាន់ ហើយកន្ទុយ[ច្រវា]កំពុងតែបក់ទឹក ឬក៏កាយទឹក ដើម្បីឲ្យទូកលូនទៅមុខ ដែលទូកនេះគេហៅថាទូកអុំ។

Phone (Sakanan) — 07

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៧ នៅក្នុងរូបភាពទី ៧ យើងឃើញមានបុរសម្នាក់អាយុប្រហែលជា ៣០ ឆ្នាំ ដដែលនោះ ដែលគាត់មានសក់ខ្លី ពាក់អាវដៃខ្លីពណ៌ផ្កាឈូក ស្លៀកខោពណ៌ខ្មៅ អញ្ចឹងបុរសម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែកាន់ទូរស័ព្ទរបស់គាត់ដើម្បីថតសត្វឆ្មា អញ្ចឹងយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពទី ៧ នេះ គឺបុរសនោះ គាត់ប្រើប្រាស់ដៃទាំងសងខាងរបស់គាត់ ឬក៏ដៃទាំងពីររបស់គាត់ កំពុងតែកាន់ទូរស័ព្ទរបស់គាត់យ៉ាងជាប់ ហើយគាត់បើកកាមេរ៉ាទូរស័ព្ទ ឬក៏បើកមុខងារម៉ាស៊ីនថតនៅក្នុងទូរស័ព្ទរបស់គាត់ ដើម្បីថតសត្វឆ្មានៅខាងមុខគាត់នោះផងដែរ ដោយយើងឃើញនៅខាងមុខគាត់គឺមានសត្វឆ្មាមួយពណ៌លឿង អញ្ចឹងសត្វឆ្មាគឺជាសត្វពាហនៈ ឬក៏សត្វជើងបួន អញ្ចឹងយើងឃើញសត្វឆ្មាពណ៌លឿងមួយកំពុងតែអង្គុយ អញ្ចឹងសត្វឆ្មាគឺមានត្រចៀកពីរវែងៗ ហើយមានពុកមាត់នៅនឹងច្រមុះរបស់វាផងដែរ អញ្ចឹងពុកមាត់របស់វាគឺដុះនៅលើមាត់ក្បែរច្រមុះ ហើយពុកមាត់របស់វាគឺវែងៗ វាមានកន្ទុយមួយវែងនៅខាងក្រោយ ហើយកន្ទុយរបស់វាអាចបក់ទៅឆ្វេងទៅស្ដាំបាន ហើយវាមានជើងបួន អញ្ចឹងឆ្មាគឺវាដើរដោយជើងបួន ដោយវាមានរោមជិតខ្លួនតែម្ដង គឺសត្វឆ្មាគឺមានរោម ដែលរោមរបស់វាគឺរោមជិតខ្លួនជុំវិញខ្លួនរបស់វាតែម្ដង អញ្ចឹងខ្លួនរបស់សត្វឆ្មាគឺពោរពេញដោយរោម ហើយនៅក្នុងរូបភាពទី ៧ នេះ សត្វឆ្មាកំពុងតែអង្គុយ ដើម្បីឲ្យបុរសដែលមានវ័យប្រហែល ៣០ ឆ្នាំនោះ គាត់ប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទដៃរបស់គាត់ ដើម្បីបើកកាមេរ៉ាថតរូប យករូបសត្វឆ្មានោះផងដែរ។

Boats (Sakanan) — 11

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១១ រូបភាពទី ១១ គឺទូកបានមកដល់កំពង់ផែមួយទៀតហើយ អញ្ចឹងនៅពេលដែលមកដល់កំពង់ផែ អ្នកដែលត្រូវធ្វើដំណើរមកកំពង់ផែមួយនេះ គឺត្រូវចុះពីលើទូកទាំងអស់ អញ្ចឹងជាក់ស្ដែងបុរសម្នាក់នេះ គាត់ចង់ចុះនៅក្នុងកំពង់ផែមួយនេះ ដូច្នេះនៅពេលដែលទូកឈប់ គាត់ក៏បានចេញពីទូក អញ្ចឹងយើងឃើញ យើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងឃើញថា នៅពេលដែលទូកចត គឺអត់មានលំនឹងទេ អញ្ចឹងទូកអាចអណ្ដែតទៅកន្លែងផ្សេងទៀតបាន ដូច្នេះដើម្បីទប់ឲ្យវាលំនឹង ដើម្បីឲ្យទប់ឲ្យវានឹងមានមួយកន្លែង គឺយើងត្រូវប្រើខ្សែពួរ ដើម្បីថ្ពក់ជាប់ទៅនឹងកំពង់ផែ ដែលយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ កន្ទុយទូក គឺមានខ្សែមួយចងនឹងទូក ដែលខ្សែពួរធំ ជាទូទៅយើងប្រើខ្សែពួរ ដើម្បីចងនឹងទូក ហើយកន្ទុយខ្សែម្ខាងទៀត គឺថ្ពក់ជាប់ទៅនឹងបង្គោលដែកនៅកំពង់ផែ ការធ្វើដូច្នេះគឺធ្វើឲ្យទូកមិនរលក ឬក៏មិនអណ្ដែតទៅកន្លែងណាផ្សេងក្រៅពីកំពង់ផែ ក៏ប៉ុន្តែទូកដែលចតនៅកំពង់ផែ ជាទូទៅតែងតែមានចន្លោះធំ បានន័យថាគម្លាតពីកំពង់ផែទៅទូកគឺធំ ដែលយើងមើលឃើញថា គម្លាតទាំងនោះគឺធំ ដូច្នេះអ្នកដំណើរទាំងអស់ ដែលត្រូវឡើងលើទូក ឬក៏ត្រូវចុះពីទូក ត្រូវបោះជំហានឲ្យបានវែងៗ ដើម្បីឈានពីទូកមកដល់កំពង់ផែ ប្រសិនបើយើងឈានជំហានខ្លីពេក គឺអាចធ្វើឲ្យយើងធ្លាក់ចូលក្នុងទឹក និងមានគ្រោះថ្នាក់បាន ឬក៏ដួល ឬក៏ទាក់ជើងដួល អាចធ្វើឲ្យយើងមានគ្រោះថ្នាក់គ្រលុកដៃគ្រលុកជើង ឬក៏បែកក្បាលជាដើម អញ្ចឹងយើងត្រូវបោះជំហានឲ្យវែងៗដើម្បីចេញពីទូក ដែលជាក់ស្ដែងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺបុរសម្នាក់នេះ គឺគាត់បានបោះជំហានយ៉ាងវែង បោះចេញពីទូក ឡើងមកលើកំពង់ផែ។

Khmer New Year (Sakanan) — 12

នៅក្នុងរូបភាពទី ១២ នៅក្នុងរូបភាពទី ១២ យើងឃើញថា មានមនុស្សចំនួនពីរក្រុម ដែលក្នុងនោះមានប្រុសមួយក្រុម និងស្រីមួយក្រុម គាត់កំពុងតែលេងចោលឈូង អញ្ចឹងចោលឈូងគឺជាល្បែងប្រជាប្រិយរបស់ខ្មែរ ដែលគេតែងតែលេងនៅក្នុងពិធីចូលឆ្នាំថ្មី ដែលល្បែងនេះ គឺយើងលេងដោយចែកចេញជាពីរក្រុម គឺស្រីមួយក្រុមនិងប្រុសមួយក្រុម ដែល ហើយឈូង គឺគេធ្វើអំពីបាល់។ ឈូងគឺជាបាល់ក្រណាត់ បាទ ជាបាល់មួយដែលធ្វើអំពីក្រណាត់ ដែលក្រណាត់នោះ គឺយើងចងចេញជាបាល់ ហើយមានកន្ទុយមួយ យើងទុកកន្ទុយមួយសម្រាប់ចោល។ អញ្ចឹងខាងប្រុស នៅពេលនោះ គឺយើងឲ្យម្ខាងចោលបាល់ឈូងនោះ ហើយម្ខាងទៀតជាអ្នកចាប់ឈូង អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងចោល អ្នកខាងចាប់ត្រូវតែចាប់ឲ្យបាន បន្ទាប់ពីចាប់ហើយ យើងត្រូវគប់មករកអ្នកដែលចោលវិញ។ ប៉ុន្តែឈូងនោះ គឺមិន គប់និងចោលមិនមានគ្រោះថ្នាក់នោះទេ ព្រោះថាបាល់ដែលធ្វើពីក្រណាត់ ទោះជាប៉ះទង្គិច ក៏មិនមានការឈឺចាប់ ឬក៏មិនមានគ្រោះថ្នាក់ដែរ គឺគេលេងដើម្បីសប្បាយរីករាយ អញ្ចឹងហើយទើបគេធ្វើបាល់នោះអំពីក្រណាត់ ដូច្នេះវាមិនបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់ ឬក៏មិនបង្កឲ្យមានរបួសនោះទេ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញថា មានមនុស្សប្រុសមួយក្រុម បាទ គាត់កំពុងតែបោះឈូងទៅឲ្យខាងស្រី ចំណែកឯខាងស្រីមួយក្រុមនោះ គាត់កំពុងតែយកដៃ ដើម្បីចាប់ឈូង ដែលខាងប្រុសនោះគាត់បោះទៅ។ អញ្ចឹងការចោលឈូង គឺយើងមានលក្ខខណ្ឌគ្នា បាទ គឺប្រសិនបើយើងចោលឈូងទៅម្ខាងទៀតចាប់មិនបានទេ គឺម្ខាងនោះត្រូវតែច្រៀង ឬក៏រាំទៅតាមការចង់បានរបស់អ្នកចោលឈូង ឬក៏របស់អ្នកដែលឈ្នះ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងចាប់ឈូងអត់បាន គឺយើងក្លាយដូចជាអ្នកចាញ់។

Rice (Sakanan) — 01

អញ្ចឹងយើងមកមើលនៅក្នុងរូបភាពទី ១ នៅក្នុងរូបភាពទី ១ គឺកសិករម្នាក់ គាត់កំពុងតែភ្ជួរស្រែ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ១ នេះ យើងឃើញគាត់ភ្ជួរស្រែដោយប្រើសត្វក្របី អញ្ចឹងសត្វក្របីគឺមានពណ៌ខ្មៅ សត្វក្របីមានពណ៌ខ្មៅ ហើយមានជើង ៤ និងមានកន្ទុយ ១ ផងដែរ កន្ទុយគឺនៅខាងក្រោយ ហើយវាមានស្នែង ២ ស្រួចៗ អញ្ចឹងស្នែងរបស់សត្វក្របីគឺនៅលើក្បាល ហើយស្នែងរបស់សត្វក្របីគឺកោងនិងស្រួច អញ្ចឹងមានកសិករម្នាក់ គាត់កំពុងតែភ្ជួរស្រែ ដោយគាត់ពាក់អាវសដៃវែង ហើយស្លៀកខោពណ៌ផ្កាឈូកជើងវែង គាត់មានពាក់មួកស្លឹកត្នោតផងដែរ អញ្ចឹងដោយសារតែការធ្វើស្រែ គេធ្វើនៅពេលព្រឹក ព្រោះថាប្រសិនបើធ្វើនៅពេលថ្ងៃគឺវាក្ដៅ គឺពិបាកធ្វើការ ដូច្នេះគឺគេភ្ជួរស្រែ ឬក៏រាស់ស្រែនៅពេលព្រឹក អញ្ចឹងគាត់ពាក់អាវដៃវែង ខោជើងវែង និងមានពាក់មួក ដើម្បីការពារកម្ដៅផងដែរ ព្រោះថានៅពេលដែលធ្វើស្រែគឺក្ដៅ ដូច្នេះហើយ គាត់ត្រូវការពារកម្ដៅផងដែរ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងឃើញសត្វក្របីកំពុងតែដើរអូសនង្គ័ល ឬអូសរនាស់ អញ្ចឹងឧបករណ៍សម្រាប់ភ្ជួរស្រែ យើងហៅថានង្គ័ល ហើយឧបករណ៍សម្រាប់ធ្វើឲ្យដីរាប ងាយស្រួលធ្វើស្រែ យើងហៅថារនាស់ អញ្ចឹងសត្វក្របីកំពុងតែដើរអូសរនាស់ ដោយមានកសិករឈរពីក្រោយ ឬក៏ដើរតាមក្រោយ ដើម្បីបញ្ជា អញ្ចឹងគេធ្វើស្រែនៅក្នុងដីល្បាប់ ដោយសារតែមានភ្លៀង ឬក៏មានទឹកនៅក្នុងស្រែ ទើបគេអាចភ្ជួររាស់បាន ដូច្នេះគឺគេធ្វើស្រែនៅក្នុងដីល្បាប់ ដោយយើងឃើញនៅខាងក្រោយ គឺមានដើមឈើពណ៌បៃតង ដូចជាដើមត្នោត និងដើមស្មៅផងដែរ អញ្ចឹងវាលស្រែគឺអត់សូវមានដើមឈើច្រើនប៉ុន្មានទេ គឺវាលស្រែសម្បូរតែដើមត្នោត អញ្ចឹងនៅខាងលើ យើងឃើញមានពពកកំពុងតែហោះផងដែរ អញ្ចឹងបានន័យថាមេឃស្រឡះ អញ្ចឹងគឺមេឃអត់ភ្លៀងនោះទេ បានន័យថាអាចភ្លៀងពីយប់ផងដែរ អញ្ចឹងពេលព្រឹកឡើង គឺមេឃអត់ភ្លៀង គឺងាយស្រួលក្នុងការភ្ជួរស្រែ អញ្ចឹងរូបភាពទី ១ គឺកសិករ គាត់កំពុងតែភ្ជួរស្រែ ដោយប្រើសត្វក្របី។

Khmer New Year (Sakanan) — 01

នៅក្នុងរូបភាពទី ១ គឺជារូបភាពរបស់ព្រះវិហារមួយ អញ្ចឹងជាទូទៅនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ប្រជាជនកម្ពុជា គាត់តែងតែទៅវត្ត បាទ ហើយនៅក្នុងវត្តគឺមានច្រើន មានដូចជាព្រះវិហារ មានដូចជាសាលាឆាន់ មានដូចជាចេតិយ ហើយនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញថា មានគ្រួសារមួយគ្រួសារ ដែលមានមនុស្សបីនាក់នៅក្នុងរូបភាព ដែលយើងឃើញមានមនុស្សពណ៌ខ្មៅ បាទ មនុស្សពណ៌ខ្មៅ ដែលក្នុងនោះយើងឃើញមានកូនក្មេងតូចមួយនិងមនុស្សធំពីរនាក់ បាទ មនុស្សធំពីរនាក់និងកូនក្មេងតូចមួយ ពួកគាត់ទាំងអស់គ្នានោះកំពុងតែដើរទៅកាន់ព្រះវិហារមួយ។ អញ្ចឹងគាត់បានដើរទៅកាន់ព្រះវិហារ ដែលព្រះវិហារនោះ គឺជាព្រះវិហារដែលនៅក្នុងវត្ត។ អញ្ចឹងវត្តដែលនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គឺតែងតែមានព្រះវិហារ មានសាលាឆាន់ បាទ សាលាឆាន់ គឺគេប្រើសម្រាប់ព្រះសង្ឃ ឬក៏លោកសង្ឃ គាត់ សម្រាប់ឆាន់ចង្ហាន់ បាទ អញ្ចឹងព្រះសង្ឃ ឬក៏លោកសង្ឃ គាត់ឆាន់ចង្ហាន់នៅក្នុងសាលាឆាន់ នៅពេលដែលប្រជាជន ឬក៏នៅពេលដែលប្រសក [បាសក/ឧបាសក] គាត់យកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ បាទ ចំណែកព្រះវិហារ ព្រះវិហារគឺគេប្រើប្រាស់សាងសង់ឡើង សម្រាប់តម្កល់ព្រះពុទ្ធបដិមា អញ្ចឹងគេយករូបព្រះពុទ្ធ បាទ រូបព្រះពុទ្ធ ដែលឬជារូបចម្លាក់ថ្ម ឬក៏រូបចម្លាក់ស៊ីម៉ងត៍ នៅពេលដែលគេឆ្លាក់ជាព្រះពុទ្ធហើយ គេហៅថាព្រះពុទ្ធបដិមា អញ្ចឹងគេយករូបព្រះពុទ្ធបដិមាទៅដាក់ក្នុងព្រះវិហារ ហើយគេចូលព្រះវិហារដើម្បីថ្វាយបង្គំព្រះ។ អញ្ចឹងជាទូទៅប្រជាជនយើងតែងតែទៅវត្ត ហើយចូលព្រះវិហារដើម្បីថ្វាយបង្គំព្រះ ម្យ៉ាងវិញទៀត នៅពេលដែលព្រះសង្ឃគាត់សូត្រធម៌ ព្រះសង្ឃដែល ដល់ម៉ោងសូត្រធម៌ពេលព្រឹកឡើង តែងតែចូលទៅសូត្រធម៌នៅក្នុងព្រះវិហារ នៅ គាត់សូត្រធម៌នៅចំពោះមុខព្រះពុទ្ធបដិមានោះផងដែរ។ អញ្ចឹងរូបភាពនេះ យើងឃើញថាព្រះវិហារមួយ ដែលមានកម្ពស់ខ្ពស់ផុតពីដី អញ្ចឹងព្រះវិហារមានកម្ពស់ខ្ពស់ផុតពីដី ដែលនៅខាងក្រោមព្រះវិហារគឺមានសសរជាច្រើន អញ្ចឹងព្រះវិហារអាចខ្ពស់បាន គឺដោយសារមានសសរ សសរទ្រព្រះវិហារ ហើយយើងអាចឡើងទៅកាន់ព្រះវិហារនោះបាន តាមរយៈជណ្ដើរ បាទ អញ្ចឹងយើងឡើងទៅកាន់ព្រះវិហារតាមរយៈជណ្ដើរ ព្រះវិហារនោះគឺមានបង្អួចជាច្រើន បាទ មានបង្អួចជាច្រើន ដែលនៅខាងៗនៃជញ្ជាំង អញ្ចឹងជញ្ជាំងព្រះវិហារ គឺមានបង្អួចជាច្រើន។ ចំណែកដំបូលព្រះវិហារគឺមានពណ៌ទឹកក្រូច បាទ ដំបូលព្រះវិហារគឺមានពណ៌ទឹកក្រូច ហើយមានពីរជាន់ អញ្ចឹងដំបូលនោះគឺមានពីរជាន់ នៅលើដំបូលគឺគេប្រើប្រាស់រចនាបថខ្មែរ បាទ រចនាបថ យើងហៅថារចនាបថ ឬក៏ក្បូរក្បាច់ ដែលយើងឃើញមានកន្ទុយនាគ បាទ រូបកន្ទុយនាគ ឬក៏ក្បាច់កន្ទុយនាគ នៅលើចុងដំបូលនីមួយៗផងដែរ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងនិយាយអំពីថ្ងៃចូលឆ្នាំខ្មែរ មានគ្រួសារមួយគ្រួសារហ្នឹង គាត់បានយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនលោក នៅក្នុងព្រះវិហារ នៅក្នុងវត្តព្រះពុទ្ធសាសនា។