Translations are evolving and should be taken as indicative only! For a guide to the tones and the spelling system used to write this variety of Isaan (Khon Kaen), see the "tone guide" on the overview page.

Tones: M = mid, HR = high-rising, H = high, HF = high-falling, LF = low-falling

Isaan	Pronunciation	Tones	Thai	English/Notes	#occ
ปะมาน	pa-ma:n	M-HR	ประมาณ	1. about, approximatively 2. to guess, to estimate	62/31

Link to overview page
Link to dictionary

Vocabulary recordings — สะออน 2

มีลูกหลานของเฮานั้นหละ เลียนจบปะลินญาเอก ปะลินญาโทพุ้นหละ เลียนจบสูงๆ เป็นเจ้าเป็นนายคนพุ้นหละ เฮากะสิเว้าสิซมสิญ้องไปว่า ป๊าด มาเลียนเก่งแท้หล้า มาเลียนเก่งกะด้อกะเดี้ยแท้ คือมาเลียนเก่งแท้ เป็นตาสะออนแท้ เฮากะสิเว้าปะมานนั้นเนาะ

Vocabulary recordings — อ้าซ่าว่า = to stand open (also: งับ = to close) 2

เฮากำลังนั่งเบิ่งโทละทัดอยู่ นั่งเบิ่งอยู่ในบ้านนั้นหละ แนมไปเห็นข้างซ้ายของเฮาหนิ ปะตูหน้าต่าง หลือว่าบานหน้าต่างมันบ่ปิด มันกำลังเปิดอ้าซ่าว่าอยู่ เฮากะสิบอกแม่ หลือบอกพ่อเฮาว่า เอ๊า หน้าต่างคืออ้าซ่าว่าแถะ ไปปิดให้แน่ ไปปิดหน้าต่างให้แน่ เฮากะสิเว้าปะมานนี้เนาะ

Vocabulary recordings — อ้าซ่าว่า = to stand open (also: งับ = to close) 3

อยู่ในหลังบ้านเฮา หลือว่าอยู่คัวบ้านเฮา มีกะปุกปาแดก กะปุกปาแดกกะปุกหนึ่ง มันกำลังเปิดอยู่ ฝากะปุกนั้นมันกำลังเปิดอยู่ มันบ่ปิด มันอ้าซ่าว่าอยู่ เฮากะสิบอกน้องเฮาบอกแม่เฮาว่า ไปปิดกะปุกแน่นั้นหนะ กะปุกอี่หยังนั้นหนะ มันคืออ้าซ่าว่าอยู่แถะ ไปปิดแน่ เฮากะสิเว้าปะมานนั้นเนาะ

Vocabulary recordings — Planting rice 07

ต้นก้านี้กะ ถ้าให้มะเล็ดเข้า หลือว่าเม็ดเข้าที่เฮาไปหว่านเป็นก้านั้นหนะ ใหญ่พอสมควน หลือว่าปะมานสอกหนึ่งเนาะ เพื่อที่สิเอาไปดำต่อไป เฮากะเอาต้นก้านั้นหละหลก ขั้นเฮาหลกขึ้นมา เขาสิเอิ้นว่า หลกก้าเนาะ กะตอนเฮาหว่านนั้น เฮาสิเอิ้นว่า หว่านก้า เฮากะสิเอาก้าต้นนั้นหละไปดำต่อไป

Vocabulary recordings — เข้างาย

คำว่า เข้างาย นี้กะสิหมายถึงว่า เข้าเซ้า เนาะ เข้าเซ้า หลือว่าเวลาเซ้า ในตอนกินเข้าต้องเป็นญามมื้อเซ้า สิเอิ้นว่าเข้างาย หลือว่าเข้าเซ้าเนาะ กะสิอาดในเวลาที่หกโมงฮอดเก้าโมงปะมานนั้นเนาะ กะสิเอิ้นว่าเข้าเซ้าหลือว่าเข้างาย ขั้นเกินหกโมงเซ้าฮอดเก้าโมงกะสิเอิ้นว่า เข้าสวย เนาะ

กานใซ้คำว่าเข้างาย หลือว่าเข้าเซ้านั้น กะอาดสิใซ้ในปะโยกที่แบบว่า

— กินเข้างายไป่
— กินเข้างายแล้วติ
— มากินเข้างายนำกันเด้อ
— มากินเข้าเซ้านำกัน
— กินเข้างายกับอี่หยังหละพ่อใหญ่

อันนี้กะสิเป็นโตอย่างหลือว่ากานใซ้ที่มีคำว่าเข้างาย หลือว่าใซ้ในญามมื้อเซ้าที่เอิ้นกันกินเข้า หลือว่าใซ้กานเอิ้นกินเข้าในญามมื้อเซ้าเนาะ

Vocabulary recordings — Planting rice 08

กานดำนี้กะเอาต้นก้าหละปะมานสามสี่ต้นจุ่มลงไป สามสี่ต้นหลือว่าสี่ห้าต้นกะได้ แล้วแต่คนสิจับได้ต้นก้าต้นนั้นไปดำ กานดำเหน้กลงไป เหน้กใส่ขี้ดินเนาะ นิ้วโป้กับนิ้วซี้เฮานี้หละจับตง ตงกกต้นก้านั้นหละ แล้วกะเสียบลงไปในขี้ดิน หลือว่าเหม้ๆ ลงไปในขี้ดินเนาะ เพื่อที่สิให้ฮากก้า ฮากต้นก้านั้นติดลงไปในขี้ดิน เพื่อที่สิให้มันเกิดขึ้นมา หลือว่าใหญ่ขึ้นมาเนาะ กานดำนี้กะคือวางละยะคือตาข่ายนี้หละเนาะ ลูบตาข่ายกะ เหน้กๆ ใส่ขี้ดิน บ่ต้องถี่หลาย กะห่างๆ พอสมควน เพื่อที่สิให้เข้ามันใหญ่ บ่แออัด หลือว่าต้นกะ ต้นเข้า บ่ให้มันหนาเกินไปเนาะ พอเฮาดำเลียบล้อยแล้ว เฮากะถ้าจนมันใหญ่ จนได้เกี่ยวเข้าพุ้นหละเนาะ

Basic vocabulary — page 06 — Series B, pictures 16-17: onion, garlic

16
นี้คืออี่หยัง นี้คือหอมหัวแดง
หอมหัวแดงมันเป็นอี่หยัง หอมหัวแดงมันเป็นพืด
หอมหัวแดงเอาไว้เฮ็ดหญัง หอมหัวแดงเอาไว้ถ้าเฮ็ดแนวกิน
หอมหัวแดงมีจักหัว หอมหัวแดงมีสองหัว หัวหนึ่งทันได้ปาด อีกหัวหนึ่งปาดเคิ่งแล้ว
หอมหัวแดงมันสีอี่หยัง หอมหัวแดงมันสีแดง
หอมหัวแดงมันมีฮากบ่ มีอยู่ หอมหัวแดงมันมีฮากพ้อม
หอมหัวแดงมันหัวใหญ่บ่ บ่ หอมหัวแดงมันหัวบ่ใหญ่ หอมหัวแดงมันหัวน้อยๆ หัวน้อยๆ พอดี บ่ใหญ่หลาย

17
นี้คืออี่หยัง นี้คือกะเทียม
กะเทียมสีอี่หยัง กะเทียมสีขาว
กะเทียมเอาไว้เฮ็ดหญัง กะเทียมเอาไว้ถ้าเฮ็ดแนวกิน
กะเทียมหัวใหญ่บ่ บ่ กะเทียมหัวบ่ใหญ่
กะเทียมมันสิเป็นแบบใด กะเทียมหัวหนึ่ง มันสิหัวบ่ใหญ่ แต่ว่ากะเทียมหัวหนึ่งนั้น มันสิแย้กออกได้หลายกีบ
กะเทียมหัวหนึ่งสิมีปะมานสิบกีบ แต่ละกีบมันสิกีบน้อยๆ กีบบ่ใหญ่หลาย

Vocabulary recordings — ปากเป็น 1

ในเหดกานที่แบบว่า มีคนคนหนึ่งมาญ้องเฮาว่า คือหล่อแท้ คืองามแท้ คือพุดีแท้ คือเลียนเก่งคักแท้ คือญ้องเฮาคัก ญ้องเฮาแน่ แบบว่าซมเฮาคักนั้นหละ คำว่าญ้องกะคือคำว่าซมเนาะ เขากะมาญ้องเฮามาซมเฮาคัก แบบว่าญ้องเกินเหด ญ้องคัก ญ้องแน่ ญ้องกะด้อกะเดี้ยนั้นหละ เฮากะเลยสิเว้า เว้าไปว่า คือมาปากเป็นแท้ คือมาเว้าดีแท้

ความหมายคำว่าปากเป็นหนะ ที่นี้กะคือแบบว่า เฮาเป่งคำเว้า เฮาเว้าออกไปแบบว่า เขาคือปากดีแท้ คือปากเก่งแท้ คือเว้าเป็นแท้ ปะมานนั้นเนาะ ความหมายนี้กะคือ[แบบ]ว่า เขาได้มาญ้องเฮาคักโพด มาญ้องเฮาอี่หลี ญ้องเฮาคัก ญ้องเฮาแน่ เฮากะเลยสิเว้าออกไปแบบว่า มาปากเป็นแท้ มาเว้าดีแท้

Basic vocabulary — Page 31 — Series B, pictures 01-02: heart, brain

1
นี้คืออี่หยัง อันนี้เป็นหัวใจ หัวใจของคน เป็นอะวัยยะวะของคนอย่างหนึ่ง
หัวใจมันสีอี่หยัง หัวใจมันเป็นสีแดง
แล้วหัวใจหนิมันอยู่หม้องใดของล้างกายคน มันกะอยู่เลาะๆ หน้าเอิกเนาะ หลือว่าอยู่ตงกางของลำโตหนิหละเนาะ
หัวใจหนิมันใหญ่บ่ กะบ่ใหญ่ปานใด กะปะมานสองกำปั้นเนาะ กะบ่ใหญ่คัก กะสิพอปะมานพอดี ปะมานสองสามกำปั้นล่วมกันเนาะ

2
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้กะเป็นสะหมองของคน
หลือว่าเบิ่งลูบ เบิ่งล้างมันเนี้ย ปะมานว่าเป็นสะหมองของคนเนาะ
กะเป็นอะวัยยะวะอีกอย่างหนึ่งของคนคือกัน
มันมีหน้าที่อี่หยัง สะหมองนี้กะมีหน้าที่เอาไว้ถ้าคิด เอาไว้ถ้าจดจำบางสิ่งบางอย่าง หลือว่าเกียบทุกอย่างที่เฮาคิดพ้อ หลือว่าเฮาได้ลับลู้ไป
แล้วสะหมองหนิมันอยู่ส่วนใดของคน สะหมองหนิมันสิอยู่เทิงหัวกะโหลกของคนเนาะ หลือว่าอยู่เทิงหัวของคนหนิหละ อยู่เทิงหัวสุด มันกะอยู่หม้อง หม้องกะโหลกหัวนั้นของเฮาเนาะ

Vocabulary recordings — เข้าแลง

ต่อไปกะสิเป็นคำว่า เข้าแลง เนาะ เข้าแลงนั้นกะหมายถึงว่า เข้าญามมื้อแลง เข้าคาบญามมื้อแลง ตอนค่ำๆ หลือว่าญามมื้อแลงฮอดตอนดึกๆ นั้นเองเนาะ กะสิเอิ้นว่าเข้าแลง อาดสิเป็นสี่โมงแลง ห้าโมงแลง หกโมงแลง หลือว่าทุ้มหนึ่ง สองทุ้ม สามทุ้มจั่งซี้เนาะ กะสิเอิ้นว่าเข้าแลงเนาะ กะ

— กินเข้าแลงแล้วติ
— กินเข้าแลงไป่
— ได้หญังกินแลงหละ
— ได้อี่หยังกินเข้าแลงน่อ

กะสิเว้าปะมานนี้ กะสิเอ่ยปะมานนี้เนาะ แล้วกะต่อไปกะสิเป็นญามมื้อคืนแล้ว ขั้นหลังจากแลงแล้ว หลือว่าค่ำแล้ว กะสิเป็นญามดึกต่อไปเนาะ คนอี่สานส่วนมากสิบ่อยู่ฮอดดึกบ่นั้น สิบ่มีเข้าที่มีคาบต่อไปอีก เพาะว่าคนอี่สานสิเข้านอนเล็ว หลือว่าบ่เฮ็ดอี่หยังเลยเวลาดึกไปฮอดปานนั้นเนาะ แล้วกะคนอี่สานกะสินิยมพากันนอนเล็ว หลือว่าพากันฟ้าวนอนนั้นเองเนาะ เพาะว่ามื้อใหม่สิได้เฮ็ดงาน ไปเฮ็ดงาน หลือว่าไปเฮ็ดไฮ่เฮ็ดนา แล้วกะสิมีเข้าเซ้าต่อไป

BCF06 Expressing thanks (2) — Description

พาบนี้กะสิเฮ็ดให้เฮาฮู้อีกคือเก่าว่า เป็นกานเว้า ขอบคุณ หลือ ขอบใจ

ก่อนที่เฮาสิเว้า ขอบคุณ หลือ ขอบใจ กับใผนั้น คนพุนั้นเขากะอาดสิมาซ่อยเหลียเฮา หลือเฮ็ดอี่หยังให้เฮาบางสิ่งบางอย่าง แล้วเห็นลูบพาบนี้กะสิฮู้ว่า เป็นหญังพุหญิงคนนี้เขาคือขอบคุณพุซายคนนี้ กะเพาะว่าพุหญิงคนนี้ เขากำลังสิเฮ็ดงานบางสิ่งบางอย่าง แต่เขาบ่สามาดเฮ็ดได้ พอพุซายคนนี้เห็น เขากะเลยอยากซ่อย อยากซ่อยเหลีย เพื่อว่าสิซ่อยให้งานของพุหญิงคนนี้เลียบล้อย หลือเส็ดลุล่วงไปด้วยดี พอพุซายคนนี้ซ่อยงานของพุหญิงเส็ดเลียบล้อยแล้ว พุหญิงคนนี้กะบ่มีอี่หยังตอบแทนนอกจากใซ้คำว่า ขอบคุณ

ขั้นพุซายคนนี้อายุส่ำกันกับพุหญิง พุหญิงเขากะอาดสิเว้าว่า

— ขอบคุณหลายๆ เด้อ
— ขอบคุณหลายๆ เด้อจ้า

แต่ว่าขั้นพุซายคนนี้มีอายุน้อยกว่าพุหญิงคนนี้ พุหญิงคนนี้ เขากะอาดสิเว้าว่า

— ขอบใจหลายๆ เด้อ
— ขอบใจหลายๆ เด้อจ้า

แต่ว่ากะสามาดเว้าได้อีกอย่างหนึ่งว่า

— ขอบใจหลายๆ เด้อ ที่มาซ่อย
— ขอบคุณหลายๆ เด้อ ที่มาซ่อย

เฮากะอาดสิสามาดเว้าได้ปะมานนี้เนาะคับ

Basic vocabulary — Page 29 — Series B, pictures 04-05: stone, to lift, to put/set/lay down

4
เขากำลังเฮ็ดหญัง กะมีคนหนึ่งเนาะ ใซ้มือเนาะ อาดสิเป็นมือข้างซ้ายเนาะ มือข้างซ้ายข้างเดียว กำลังจับก้อนหิน จับก้อนหินก้อนหนึ่ง แล้วกะญกขึ้น
เขาจับเฮ็ดหญัง เขาญกขึ้นเฮ็ดหญัง กะจักคือกัน เขาอาดสิจับลองเบิ่งว่าก้อนหินอันนี้มันสิหนักบ่ สิญกขึ้นได้บ่ กะสิปะมานนั้นหนะ เขากะใซ้มือข้างซ้ายของเขานั้นหละ จับก้อนหิน แล้วกะญกขึ้น ลองเบิ่งว่ามันสิญกหนักบ่ หลือว่าญกได้บ่ ปะมานนั้นเนาะ

5
เขากำลังเฮ็ดหญัง กะมีมือหนึ่งเนาะ เบิ่งไปหนะกะเห็นมือหนึ่ง กะอาดสิเป็นมือคนนี้หละ กำลังจับก้อนหินอยู่ แล้วกะวางลง
แล้วเป็นหญังเขาคือจับก้อนหินวางลง เขากะอาดสิแบบว่าอยากสิลองเบิ่ง แล้วเขากะจับก้อนหินญกขั้น แล้วกะสิ อาดสิญกลง ตอนนี้เฮาเห็นว่าเขากำลังญกก้อนหินลง หลือว่าวางก้อนหินลงเนาะ เขากะอาดสิญกอยู่ แล้วกะวางลงปึ่บลงไปเนาะ
ก้อนหินหนิมันเป็นแบบใด ก้อนหินหนิกะสิเป็น เป็นก้อนหินเนาะ กะสิอะทิบายบ่ถืก แต่ว่ามันเป็นสิ่งที่เกิดมาตามทัมมะซาด หลือว่าสิ่งที่เกิดขึ้นมาเอง ตามทัมมะซาดเนาะ คนบ่สามาดส้างก้อนหินขึ้นได้เนาะ กะอาดสิเกิดมาจากหินพูเขา หลือว่าหินตามทัมมะซาด หินต่างๆ ที่มันเกิดมาเองตามทัมมะซาดหละเนาะ

Basic vocabulary — Page 32 — Series B, pictures 18-20: tube, toothpaste, to open, to press, toothbrush

18
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้เป็นหลอดยาสีฟันเนาะ
แล้วหลอดยาสีฟันหนิเอาไว้เฮ็ดหญัง หลอดยาสีฟันกะสิมียาสีฟันอยู่ในนั้น
แต่ว่าเฮาสิใซ้ยาสีฟันที่มันเป็นอยู่ในหลอดยาสีฟันนั้นหละเอามาไว้ถ้าแปงฟัน เอามาไว้ถ้าแปงฟันหลือว่าทำความสะอาดฟัน ทำความสะอาดแข้วนี้หละเนาะ ให้มันสะอาดเนาะ ให้มัน ให้มันบ่เปี้ยน ให้มันบ่เหม็น ให้มันบ่อี่หยัง ให้มันสะอาดนั้นหละเนาะ ให้มันเกี้ยง ปะมานนั้น

19
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากะใซ้มือของเขาสองข้างนี้หละ เทิงข้างซ้ายแล้วกะข้างขวาเนาะ กำลังเปิดหลอดยาสีฟัน
ใซ้มือข้างซ้ายของเขานั้นหละ หมุนฝามันออก หมุนๆๆๆๆ หมุนออกแล้ว
แล้วบัดนี้บ่ลู้ว่าเขาสิเฮ็ดอี่หยังต่อไป เขาอาดสิแบบว่า อาดสิเอาหลอดยาสีฟัน หลือว่าเขาต้องกานที่สิใซ้ยาสีฟันนี้ แล้วกะเขากะใซ้มือข้างขวาของเขานั้นหละบีบ บีบให้เนี้ยยาสีฟัน หลือว่าให้ ให้ยาสีฟันอยู่ในหลอดหนะ ไหลออกมา แล้วกะเอาไปใส่แปงสีฟัน เพื่อที่สิทำความสะอาดแข้วหลือว่าทำความสะอาดฟันเนาะ

20
เขากำลังเฮ็ดหญัง กะเขากำลังสิแปงฟันเนาะ เขากำลังบีบยาสีฟันใส่[แปงสีฟัน]
เขากะเอาแปงสีฟันมา ถือแปงสีฟันมา แล้วกะมือข้างขวาของเขาหนะกะบีบยาสีฟันใส่[แปงสีฟัน] เพื่อที่ว่าสิไปทำความสะอาดแข้ว หลือว่าไปแปงฟันแปงแข้วกะได้เนาะ แล้วแต่ว่า บ่ลู้ว่าเขาสิแปงให้เจ้าของหลือว่าแปงให้ลูกเนาะ

Basic vocabulary — page 22 — Series B, pictures 11-14: I, you

11
เขากำลังเฮ็ดอี่หยัง เขากำลังสิแนะนำเจ้าของ หลือว่าบอกเจ้าของ ว่าเจ้าของเป็นใผ
เขากะอาดสิเว้าไปว่า นี้คือโตข้อย นี้คือโตเฮา เฮาซื่ออันนี้เด้อ ข้อยซื่ออันนี้เด้อ เฮาเป็นพุนั้นเด้อ เฮาเป็นพุนี้เด้อ อาดสิเว้าปะมานนี้เนาะ

12
พุซายคนนี้เขากำลังเฮ็ดหญัง บ่ฮู้คือกัน เขากำลังซี้มือไปใส่พุหญิง บ่ฮู้คือกันว่าเขาเฮ็ดอี่หยัง
เขาอาดสิถาม หลืออาดสิเว้าอี่หยังบางสิ่งบางอย่างกะได้
อาดสิเว้าไปว่า นี้คือโตเจ้า อันนี้คือเจ้าเด้อ
อาดสิเว้าได้อีกว่า หลือถามได้อีกว่า เจ้าเป็นใผ เจ้าเป็นพุใด เจ้าซื่ออี่หยัง กะอาดสิถามได้ปะมานนี้เนาะ

13
พุหญิงคนนี้กำลังเฮ็ดหญัง พุหญิงคนนี้อาดสิแนะนำโตเจ้าของ หลือว่าบอกซื่อเจ้าของ หลือว่าบอกโตเจ้าของว่าเจ้าของเป็นใผ
เขากะอาดสิเว้าไปว่า นี้คือโตเฮาเด้อ อันนี้โตข้อยเด้อ เฮาซื่ออันนั้นเด้อ เฮาซื่ออันนี้เด้อ กะอาดสิเว้าปะมานนี้เนาะ

14
พุหญิงคนนี้กำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังซี้มือไปใส่พุซาย
เขากะอาดสิถาม หลืออาดสิเว้า หลืออาดสิสงสัยอี่หยังบางสิ่งบางอย่าง เขากะเลยถาม
อาดสิถามไปว่า หลืออาดสิเว้าไปว่า อันนี้โตเจ้าแม่นบ่ อันนี้แม่นโตเจ้าบ่ เจ้าซื่ออี่หยัง เจ้าเป็นใผ เจ้ามาแต่ใส กะอาดสิถามปะมานนี้ หลือว่าเว้าได้ปะมานนี้

BCF04 Introducing oneself to others — Description

ลูบนี้กะสิเฮ็ดให้เฮาฮู้ว่า เป็นกานแนะนำโตของเจ้าของ ให้คนอื่นฮู้จัก หลือสิเป็นกานทักทายกัน กานแนะนำโตของเจ้าของ ให้แต่ละฝ่ายฮู้จักว่าเจ้าของเป็นใผ มาแต่ใส ซื่ออี่หยัง เฮ็ดงานอี่หยัง เป็นอี่หยัง ปะมานนี้เนาะคับ กะสิญกโตอย่าง อย่างเซ้น เฮาอาดสิเห็นกันอยู่ในงาน เห็นกันอยู่ในห้าง พ้อกันอยู่ในโลงเลียน พ้อกันอยู่โลงพะยาบาน เฮากะอาดจะทักทายกัน แนะนำโตของเจ้าของ ปะมานว่า

— สะหวัดดีคับ ผมซื่อ ... เด้อคับ ผมเป็นพุใหญ่บ้าน บ้าน ... บ้านอันนั้น บ้านอันนี้เด้อคับ ขอฝากเนี้ยฝากโตหนะเด้อคับ

หลือจะเป็นกานแนะนำโตของเจ้าของ เจ้าของอาดจะเป็นนักเลียน แนะนำโตให้คูฮู้จัก อย่างเซ้นว่า

— อาจานคับ สะหวัดดีคับ ผมซื่อนาย ... ผมเลียนอยู่ซั้นมอสี่ทับหก ผมมาเลียนอยู่โลงเลียนแห่งนี้มื้อแลก กะขอฝากเนี้ยฝากโตหนะเด้อคับ

และอีกเหดกาน และอีกสะถานะกานอาดสิพ้อกันอยู่ในงานบางอย่าง อาดสิแนะนำโตของเจ้าของว่า

— สะหวัดดีคับ ผมซื่อ ... เด้อคับ ผมเป็นหมอ ลักสาอยู่โลงพะยาบาน ... เด้อคับ

เฮากะอาดจะแนะนำโตของเจ้าของ หลือคนอื่นกะอาดสิแนะนำโตของเขาให้เฮาฮู้จัก และนี้กะสิเป็นกานแนะนำโตของเจ้าของ ให้คนอื่นฮู้จัก หลือเฮากะอาดสิฮู้จักคนอื่นพ้อม นี้กะเป็นคำเว้าบางส่วน คำเว้าในกานแนะนำโตของเจ้าของของคนอี่สาน

BCF02 Greetings and leave takings (formal) — Description

ลูบนี้กะสิเฮ็ดให้เฮาฮู้ว่า เป็นกานทักทายกันละว่างของคนที่มีอายุน้อยกว่ากับคนที่มีอายุหลายกว่า อย่างเซ้น ลุงกับตา หลือน้ากับตา

กานทักทายของคนอี่สานหลือคนไทย คนที่มีอายุน้อยกว่าต้องเข้าหาหลือไปทักทาย สะหวัดดี คนที่มีอายุมากกว่า อย่างเซ้น ลุงเห็นตากำลังญ่างมา กะสิเข้าไปหวัดดี หลือเข้าไปทักทายอี่หยังต่างๆ กะสิเลิ้มเว้าว่า

— เอ๊าตา หวัดดีคับ ตามาแต่ใส ตามาเฮ็ดหญัง ตาสิไปใส

คนที่มีอายุน้อยกว่ากะสิเว้าปะมานนี้ พอคนที่มีอายุมากกว่า หลือคนที่โดนถาม กะสิตอบกับมาว่า

— เอ๊า หวัดดีคับ

ขั้นเขาถามอี่หยังมา เฮากะตอบไปแบบนั้น เขาถาม[เฮา]มา เฮ็ดหญัง เฮากะตอบว่า มาเฮ็ดอันนั้นอันนี้ที่เฮามาเฮ็ด เขาถามว่า สิไปเฮ็ดหญัง เฮากะตอบว่า สิไปตะหลาด ไปบ้าน ไปเฮ็ดนั้นเฮ็ดนี้ ไปเฮ็ดทุละ เฮากะตอบตามที่เฮาสิไป ปะมานนั้นเนาะ

พอได้ทักทายกันหลือเว้ากันโดนเติบแล้ว กะสิได้ไปทางอื่น คนที่มีอายุน้อยกว่ากะสิได้เว้าว่า

— เอ๊าตาคับ ผมสิไปแล้วเด้อคับ แล้วผมขอโตก่อนเด้อคับ หวัดดีคับ

พอคนที่มีอายุหลายกว่าได้ญินแล้ว กะสิตอบกับไปว่า

— เอ๊าหวัดดี โซกดีเด้อ หล้าเอ้ย

แล้วพุซายคนนี้ เขากะญ่างไป

Basic vocabulary — Page 32 — Series B, pictures 16-17: car, bus, to drive

16
นี้คืออี่หยัง เขากำลังเฮ็ดหญัง อันนี้กะคือลด กะมีคนคนหนึ่ง เป็นพุซายเนาะ กำลังขับลด
แล้วเขาขับไปใส จักคือกัน อันนี้กะบ่ฮู้ว่าเขาขับไปใส เขาอาดสิไปไกเติบ หลือว่าใก้ๆ กะได้ เขากะเลยขับลด เพาะว่าเขาญ่าง เขาอาดสิแบบว่าญ่างไปบ่ได้ เขากะเลยต้องขับลดไปเนาะ
แล้วขับลดเนี้ย ต้องขับจักคน ขับสองคนได้บ่คันเดียวเนี้ย บ่ ลดพิกอั่บ หลือว่าลดเก็ง ลดอี่หยัง กะส้างมันมีหม้องขับหม้องเดียว สามาดขับได้คนเดียวเนาะ บ่แม่นว่าสิขับได้สองคน มันมีพวงมาลัยหลือว่าหม้องขับหม้องเดียว เขากะเลยต้องขับคนเดียว ขับสองคนบ่ได้เนาะ

17
พุซายคนนี้เขากำลังเฮ็ดหญัง กะพุซายคนนี้เขากำลังขับลด แต่ว่าเป็นลดบั่ด
อาดสิเป็นลดโดยสานหลือว่าลดบั่ด ขนส่งพุโดยสานกะได้เนาะ
แล้วเขาสิขับไปใส จักคือกัน อันนี้กะบ่ฮู้ว่าเขาสิขับไปใส เขาอาดสิขับไปสะถานีขนส่งหลือว่าไปหม้องจอด ลับส่งพุโดยสานกะได้ อันนี้เฮากะบ่ฮู้เนาะ
แล้วลดบั่ดเนี้ย มันขึ้นได้หลายคนบ่ กะหลายคนเติบเนาะ หม้องนั่ง เออ หม้องนั่งในลดหนิกะปะมานยี้สิบสามสิบคนสามาดนั่งได้เนาะ หลือว่าหลายกว่านั้น บางคันกะอาดสิน้อยกว่านั้น ปะมานสิบกว่าคน หลือว่าสามสิบสี่สิบ ห้าสิบคนกะได้ แล้วแต่ลดบั่ด แล้วแต่บางคัน
ลดบั่ดหนิกะสิมีเทิงซั้นเดียว แล้วกะสองซั้น บางคันกะสิมีแค่ซั้นเดียว บางคันกะสิมีสองซั้น มีซั้นหนึ่งกับซั้นสอง หลือว่าซั้นข้างล่างกับซั้นข้างเทิงเนาะ กะมีสองซั้น ขั้นมีสองซั้นกะขี่ได้หลายคน กะนั่งได้หลายคนเนาะ

Basic vocabulary — Page 28 — Series B, pictures 18-20: warm/hot, just right, cold, degree

18
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้เบิ่งแล้วกะสิเป็นหน้าฮ้อน หลือว่าลึดูฮ้อนเนาะ
อาดสิเป็นลึดูแล้งลึดูฮ้อนเนาะ เพาะว่าเบิ่งองสามาแล้วกะสูงเติบ ตั้งสี่สิบองสา
เบิ่งลักสะนะ เบิ่งซงแล้วฮ้อนคัก ฮ้อนคักอี่หลี
สำหลับอยู่พากอี่สานกะสิฮ้อนเติบเนาะ สี่สิบองสาหนิกะสิเฮ็ดให้ผิวไหม้ได้จักหน่อยพุ้นแหล้ว ขั้นตากแดดหลายๆ เนาะ
แล้วหน้าฮ้อนหนิกะสิอยู่ปะมานเดียนมีนาเมสาไปเนาะ กะสิไปเลี้ยยๆ แล้วแต่มันสิฮ้อน ฮอดใส หน้าฮ้อนหลือว่าหน้าแล้ง กะสิอยู่ซ้วงปะมานนี้เนาะขึ้นไป หลือว่าจาก เลิ้มจากเดียนนี้ขึ้นไปเนาะ

19
อันนี้เป็นจั่งใด อากาดเป็นจั่งใด อันนี้กะสิเป็น อาดสิอากาดบ่ฮ้อนหลาย บ่หนาวหลาย
ปะมานจักองสาหละหนิ ปะมานยี้สิบห้าองสาเนาะ กะบ่ถือว่าฮ้อนหลายหนาวหลาย อากาดกะสิพอดี
แต่ว่าสำหลับคนอี่สานหลือว่าคนไทยแล้วกะ ขั้นยี้บห้าองสากะสิหนาวน้อยๆ เย็นน้อยๆ เนาะ บ่ฮ้อนหลาย อากาดกำลังเย็นๆ

20
อันนี้อากาดเป็นจั่งใด ตอนนี้อากาดกะซงหนาวหลาย
สำหลับคนไทยหลือว่าคนอี่สานเนาะ อากาดแบบนี้หนาวคัก เพาะว่าสิบองสานี้คือหนาวโพดโพ หนาวคัก หนาวแน่ หนาวอี่หลี
ทุกคนต้องห่มผ้า หลือว่าใส่เสี้ยแขนญาวหลายโต ซ้อนกันหลายๆ โตเนาะ
ขั้นเป็นหน้าหนาวในพากอี่สาน กานที่ทุกคนสิได้เฮ็ดกะคือ ตั้งไฟ ตั้งไฟ หลือว่าจุดไฟ หลือว่าก่อกองไฟ แล้วกะมานั่งล่วมกัน หลือว่าอาดสินั่งอยู่พุเดียวกะได้
แล้วกะไปนั่งฝิงไฟ หลือว่านั่งข้างๆ กองไฟ เพื่อที่ว่าสิให้มันเกิดความฮ้อนในโต บ่ให้มันหนาวคัก บ่ให้มันหนาวหลาย
แล้วบางคนกะสิใส่เสี้ยแขนญาวหลายโต หลือว่าสามสี่โต ห้าโต แล้วแต่คนสิใส่เนาะ เพาะว่ามันหนาวหลายคัก
ต้องเฮ็ดให้โตเจ้าของอบอุ่น หลือว่าบ่ให้มันเย็น บ่ให้มันหนาวหลายเนาะ

Basic vocabulary — Page 26 — Series B, pictures 11-14: to lie, sofa, to read, book, tiger, cat, to sleep

11
พุซายคนนี้เขากำลังเฮ็ดหญังอยู่ เขากำลังนอนอยู่
อาดสินอนหลับอยู่ นอนอยู่เทิงโซฟา โซฟาอันบักใหญ่พุ้นแหล้ว โซฟาสีเหลียง
เขากะนอนอยู่พุเดียวของเขานั้นหละ นอนซันขา ขึ้นขาหนึ่งพุ้นแหล้ว ขาหนึ่งกะเหยียดตงที้ลี้พุ้นแหล้ว มืออีกข้างหนึ่งเขากะวางอยู่เทิงอกของเขาเนาะ แล้วกะกำลังนอนอยู่ คือสินอนแซบ นอนนัวคักเนาะ เหลียวเบิ่งนอนหลับ บ่ฮอดมืนตาซ้ำ
แล้วพุซายคนนี้เขานอนเฮ็ดหญัง กะจักหละเด้อ จักว่าเขานอนเฮ็ดหญัง เขากะอาดสิเมี่ยย อาดสิล้า อาดสิมาจากหม้องเฮ็ดงาน อาดสิเซาเมี่ยยกะได้ เขากะเลยนอนหลับ ปะมานนั้นเนาะ

12
เขากำลังเฮ็ดหญัง กะมีพุซายพุหนึ่งนั้นหละ เขากำลังนอนอยู่ นอนอยู่เทิงโซฟา นอนอ่านหนังสือเนาะ
มือสองข้างจับหนังสือเหล้มหนึ่งขึ้นมา แล้วกะซันที้ลี้ขึ้น แล้วกะกำลังแนมเบิ่ง อาดสิอ่านเบิ่ง หลือว่าอ่านหนังสืออยู่กะได้เนาะ
ขาของเขาข้างหนึ่งกะซันขึ้น ขาข้างหนึ่งกะเหยียดที้ลี้ ตงที้ลี้ไปพุ้นหละเนาะ

13
อันนี้เป็นสัด สัดชะนิดหนึ่งเนาะ เป็นเสีย เขาเอิ้นว่าเสีย เสียกะเป็นสัดชะนิดหนึ่งนั้นหละ
เสียนี้เป็นสัดดุล้ายบ่ หลือว่าดุ หลือว่าฮ้ายคักบ่ ฮ้ายคักเด้อสัดหนิ เสียเนี้ย ฮ้ายคัก
มันกินเนี้ยเป็นอาหาน กินเนี้ยเป็นอาหานเนาะ
เบิ่งลักสะนะท่าทางหลือว่าของแท้เนี้ย มันเป็นตาย้านบ่ ปัดโท เป็นตาย้านคักเด้อ เป็นตาย้านอี่หลี เสียนี้ บ่ก้าอยู่ใก้ พุใดกะบ่ก้าอยู่ใก้มันดอก เพาะว่ามันตาย้าน ตาย้านคักอี่หลี

14
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้เป็นแมว อันนี้คือแมว
แมวมันกำลังนอนอยู่ นอนหลับ ตุ้ยพุ้นแหล้ว บ่เบิ่งหน้า บ่เบิ่งหลัง บ่เบิ่งฟ้าเบิ่งไฟอี่หยังเลย นอนอยู่โตเดียวข้อหล้อของมันนั้นหละ คือสิมีความสุขหลาย
แล้วมันนอนเฮ็ดหญัง มีคือสิเมี่ยย มันคือสิเซาเมี่ยยนั้นหละ มันกะเลยนอนเนาะ

BCF03 Introducing someone else to others — Description

ลูบนี้สิเป็นกานทักทาย หลือแนะนำโต ของคนที่บ่ฮู้จักกัน คนที่หัวกะเคยพ้อกัน หลือคนที่หัวกะเคยเว้ากัน เว้าง่ายๆ ว่า เป็นคนที่บ่ฮู้จักกันมาก่อน อย่างเซ้น คนใส่เสี้ยสีฟ้าญ่างมากับคนใส่เสี้ยสีแดง สองคนนี้ลู้จักกัน เป็นหมู่กัน ญ่างมาเลี้ยยๆ บ่ลู้ว่าเขาญ่างอยู่ใส อาดจะญ่างอยู่สะหนามกีลา ญ่างอยู่ห้าง แต่ว่าญ่างไปญ่างมา พ้อคนที่ฮู้จักกัน เขาใส่เสี้ยสีเหลียง เขาญ่างมา แล้วคนใส่เสี้ยสีฟ้าแนมเห็น กะสิแนะนำคนใส่เสี้ยสีแดง ให้คนใส่เสี้ยสีเหลียงฮู้จัก กะเลยเว้าขึ้นว่า

— อันนี้หมู่เฮาเด้อ
— อันนี้อาจานเฮาเด้อ
— อันนี้พ่อเฮาเด้อ
— อันนี้คูเฮาเด้อ
— อันนี้หัวหน้างานเฮาเด้อ

เฮาสามาดเว้าว่าอี่หยังกะได้ ขั้นเฮาญ่างมากับใผ ญ่างมากับพุใด เขาเป็นอี่หยัง เฮากะสามาดบอกให้เขา แนะนำให้เขาฮู้จักได้

พอคนใส่เสี้ยสีเหลียงได้ญิน กะต้องทักทาย หลือเว้ากับคนใส่เสี้ยสีแดง เขาอาดจะเว้าขึ้นว่า

— สะหวัดดีคับ ข้อยซื่ออันนี้เด้อ ข้อยซื่ออันนั้นเด้อ

เฮาซื่อหญัง เฮากะตอบไปว่าเฮาซื่อหญัง เฮากะบอกเขาไปว่า เฮาซื่ออี่หยัง พอคนเสี้ยสีแดงได้ญินแล้ว เขากะต้องเว้าขึ้นอีกว่า

— สะหวัดดีคับ ผมซื่อ ผมซื่ออันนั้นเด้อ ผมซื่ออันนี้เด้อ ผมเป็นอันนั้น ผมเป็นอันนี้ ผมเป็นคู ผมเป็นอาจาน ผมเป็นตำหลวด

เฮากะเว้าไปได้ เฮาเป็นอี่หยัง เฮากะเว้าทักทายกันไป แล้วกะอาดสิถาม

— ซำบายดี มีสุขบ่
— สิไปใส มาใส

ปะมานนี้เนาะคับ พอเว้ากันโดน หลือหลายความแล้ว กะสิเว้าอีกว่า

— ยินดีที่ได้ฮู้จักเด้อคับ
— ยินดีที่ได้ฮู้จักเด้อค้า

อาดสิเว้ากันปะมานนี้เนาะคับ